تدوین بیش از 300 عنوان کتاب از فعالیت‌های پژوهشكده علوم و معارف حديث است

پایگاه حدیث نت: حجت‌الاسلام والمسلمين سیدمحمد كاظم طباطبائی، رئيس پژوهشكدۀ علوم و معارف حديث، در گفت‌وگو با پایگاه حدیث نت، گزارشی از فعاليت‌های انجام شده در اين پژوهشكده ارائه داد.

وی گفت: «خوشحالیم كه مؤسسه دارالحديث بعد از گذشت نزديك به بيست سال، توانسته به يك بلوغ و خودباوری برسد. اين فعاليت‌ها در سال‌های ۷۱ و ۷۲ با حضور چهار يا پنج نفر در زير زمين منزل آيت‌الله ري‌شهری آغاز شد و اكنون توانسته است حديث‌پژوهی را به‌صورت علمی نهادينه كند.
رئيس پژوهشكده علوم و معارف حديث ادامه داد: «در اين پژوهشكده، ۱۳ استاديار، ۳۴ مربی، و ۱۵ پژوهشگر فعال هستند كه پژوهش و خدمات پژوهشی را به همراه نيروهای اجرايی انجام مي‌دهند. در طول بيست سال فعاليت، ۳۲۳ عنوان كتاب حديثی و مرتبط با آن در ۶۴۹ مجلّد و نزديك به ۴۰۰ هزار صفحه، ارائه شده است. طبيعتاً اين حجم انبوه، مرهون تلاش و كوشش مديران، اعضای هيئت علمی و همكاران جديد و قديم دارالحديث، و نيز پيگيري‌های مجدّانه مؤسس و رئيس محترم مؤسسه بوده است.
وی در ادامه افزود: آیت‌الله ری‌شهری همانند پژوهشگران و حتی فعال‌تر از آنها كارها را سامان مي‌دهند و تمامی تحقيقات پژوهشی كه در گروه موسوعه‌نگاری انجام مي‌شود، زير نظر شخص ايشان است». حجت‌الاسلام طباطبائی درباره فعاليت‌های يك سال گذشته پژوهشكده علوم و معارف حديث، تصريح كرد: «در طول یک سال گذشته تاكنون، هشت عنوان كتاب در ده جلد و نزديك به ۵۵۰۰ صفحه آماده و منتشر شده است. كتاب «مصابيح الأنوار فی حل مشكلات الأخبار» از آثار كهن در حوزۀ مشكل‌الحديث است. تصحيح و چاپ اين اثر، جايگاه خالی اين حوزه خالی را پر مي‌كند. كتاب «اخباري‌گری» به‌عنوان پژوهشی شايسته توانسته است به تبيين جريان اخباري‌گری در حوزۀ تاريخ حديث شيعه كمك كند. همچنين كتاب «حديث اسلامی؛ خاستگاه و تطور» كه ترجمۀ مجموعه مقالات مستشرقان درباره حديث به‌ويژه حديث شيعه است. كتاب‌های «تصحيف»، «الجنة و النار»، «مثلث ايمان»، «الهدايه»، و «رضايت از زناشويی» از مجموعه كتاب‌هايی است كه در اين سال منتشر شده است. افزون بر اين مجموعه، بيش از بيست مجلّد از مجموعه پژوهش‌های پيشين پژوهشكده نيز در سال گذشته برای اولين بار منتشر شده است.
يكی از مهمترين فعاليت‌های پژوهشكده، «موسوعة معارف الكتاب و السنّة» است كه بخش نخست آن در ده جلد عربی و شانزده جلد عربی ـ فارسی با نام «دانشنامۀ قرآن و حديث» منتشر گردید. اين اثر، تكميل يافته كتاب «ميزان‌الحكمه» است كه در آن روايات ناظر به تمام موضوعات سنّتی و روزآمد، جمع‌آوری شده است. عناوينی كه با حرف الف، باء و تاء آغاز مي‌شوند، در اين ده جلد عربی و شانزده جلد عربی ـ فارسی، تدوين شده است».
وی در بارۀ طرح‌های در دست اجرا گفت: «از جمله طرح‌های در دست اجرا، طرح «موسوعه تفسير اهل بيت(ع)» است كه چند سالی در واحد تفسير گروه موسوعه‌نگاری در حال انجام بود و اكنون با مسئوليت حجت‌الاسلام والمسلمين مسعودی ادامه دارد. اميدواريم كه اين طرح به سامان برسد و بتوانيم «تفسير كامل روايی از ديدگاه اهل بيت(ع)» را آماده كنيم. در طرح «موسوعه اعتقادی» بحث امامت در حال تدوين است. در ادامۀ طرح حكمت‌نامه‌ها، پژوهش «حكمت‌نامۀ شادی» و «حكمت‌نامه رضوی» به انجام رسيده و پژوهش «حكمت‌نامه علوی» هم آغاز شده است.
گفتنی است، مجموعۀ حكمت‌نامه‌ها، چه موضوع‌محور چه شخص‌محور، توانسته جايگاه شايسته‌ای در ميان مخاطبان پيدا كند.
حجت‌الاسلام طباطبایی اظهار کرد: طرح «سيرة النبیّ(ص)» با نگاه جديد و جامع به سيرةالنبی، و نيز طرح «قرآن‌شناسی بر پایۀ قرآن و حديث» در حال آماده‌سازی است. طرح ديگر، «موسوعه فقهی احاديث اهل سنت» (نصوص أهل السنّة على نهج وسائل الشيعة) است كه به روش علمی و شايسته در حال انجام است. جلد اوّل اين مجموعه آماده شده است و اميدواريم كه مجلّدات بعدی هم آماده شود. اين اثر، فضای صدور روايات فقهی شيعه را تبيين مي‌كند.
وی در ادامه بیان کرد: در گروه احيا و تصحيح متون، در سال گذشته، تصحيح كتاب «الكافی» كه به‌عنوان اثر ماندگار به آن نگاه مي‌شود، انجام شد و اكنون در حال زمينه‌سازی تصحيح «كتاب من لا يحضره الفقيه»، «التوحيد» و «عيون اخبار الرضا(ع)» شيخ صدوق هستيم. در آينده، «نهج البلاغه» را شروع خواهيم كرد تا بتوانيم با توجّه به تمامی متون در دسترس، نسخه‌ای كامل و جامع ارائه كنيم. در گروه ترجمه، در كنار ترجمه‌های كتاب‌های مختلف، ترجمۀ فارسی «ميزان الحكمه» و «موسوعة معارف الكتاب و السنّة» را اشاره مي‌كنم. همچنين ترجمۀ فارسی كتاب الكافی، بويژه اصول الكافی در دست انجام است.
وی در خصوص فصلنامه علمی ـ پژوهشی علوم حدیث تصریح کرد: انتشار سه شماره از فصلنامۀ «علوم حديث» شايسته يادآوری است. اين مجله توانسته در بين مجموعه مجلّات علمی ـ پژوهشی جايگاه شايست‌های در حديث‌پژوهی بيابد. تقديرنامه‌هايی از حوزۀ علميه و نهاد رياست جمهوری داشته و برخی از مقالاتش به‌عنوان مقالۀ الگو معرفی شده است.
رئيس پژوهشكدۀ علوم و معارف حديث در پايان افزود: به اميد خدا، برنامۀ اصلی در سال آينده، تأسيس پژوهشگاه خواهد بود. پژوهشكدۀ علوم و معارف حديث، در سال ۸۹ مجوز گرفته است و با تشكيل پژوهشكدۀ كلام اهل بيت(ع)، پژوهشكدۀ اخلاق و روانشناسی اسلامی، و پژوهشكدۀ تفسير (در سال آينده) وارد مرحله تشكيل پژوهشگاه خواهيم شد.