كلام شيعی و اسلامی مبتنی بر قرآن و متون حديث فرایند پژوهشکده کلام اهل بیت(ع) است

پایگاه حدیث نت: رئیس پژوهشکده کلام اهل بیت(ع)، گفت: برای نخستين بار در حوزۀ علميه، شاهد گروهی علمی جدّی و بنيادی هستيم كه ميخواهد كلام شيعی و اسلامی را مبتنی بر قرآن و متون حديث پژوهش كند.

حجت الاسلام والمسلمین «محمد تقی سبحانی» در گفتگو با پایگاه حدیث نت، به تشریح رویکرد پژوهشکده کلام اهل بیت(ع)، در مؤسسه علمی ـ فرهنگی دارالحدیث پرداخت و گفت: «تشكيل اين پژوهشكده، نخستين اقدام در حوزۀ علميه برای تشكيل يك كار پژوهشی كلامی با اين رويكرد خاص است. در حوزه، بحمدالله مراكز پژوهشی ـ كلامی كم نداريم، امّا نكته ای كه هميشه در انجمن كلام حوزه و در بين دوستان اين عرصه بحث ميكرديم اين بود كه كارهای پژوهشی ـ كلامی ما فاصلۀ معتنابهی با منابع دينی دارند و كمتر از قرآن و متون حديث در پژوهشهای كلامی استفاده ميكنيم كه خسرانی بزرگ است.
رئیس پژوهشکده کلام اهل بیت (ع) در ادامه افزود: خوشبختانه با همّت رياست محترم مؤسّسۀ دار الحديث و همكاری مسئولان امر، اين خلأ پر شد و برای نخستين بار در حوزۀ علميه، شاهد گروهی علمی جدّی و بنيادی هستيم كه ميخواهد كلام شيعی و اسلامی را مبتنی بر قرآن و متون حديث پژوهش كند. اميدواريم اين پژوهشكده بتواند به ساير مراكز كلامی حوزه هم خدماتی را ارائه كند. به دليل فقدان اين پيشينه طبعاً از كمبود محقّق و استاد در اين زمينه برخورداريم.
حجت الاسلام و المسلمین «سبحانی» اظهار داشت: كسانی كه در عرصۀ كلام يا در حوزۀ حديث فعاليت ميكنند فراوان هستند، ولی كسانی كه هم بر متون و منابع كلامی شيعه مسلّط باشند و هم حديث، آن هم حديث اعتقادی را به درستی بشناسند، كم است. اين دشواری را بايد پشت سر گذاشت. البته سرمایۀ بزرگ اين پژوهشكده، اساتيد دانشكدۀ علوم حديث و دانشجويان و طلاب فارغ التحصيل گرايش كلام دانشكده هستند. از اين جهت، تلاش جدّی را آغاز كرديم و با وجود اين كه امكان جذب نيروهای فراوانی را از حوزه و دانشگاه نداشتيم، همين سرمايه های موجود اين پژوهشكده را برای ورود به اين عرصه بازسازی كرديم».
رئيس پژوهشكدۀ كلام اهل بيت(ع) در توضيح فعاليتهای انجام شده افزود: «يكی از اقدامات لازم اين بود كه ساختار منطقی و مناسبی برای پژوهشكده طرّاحی شود. با انجام كارشناسي های فراوان، ساختار پژوهشكده تصويب شد.
وی بیان داشت: اين پژوهشكده، سه گروه علمی دارد. گروه نخست، به "تاريخ كلام" ميپردازد. اهميت تاريخ كلام از آن روست كه بتوانيم ميراث و گذشتۀ كلامی خودمان را درست بشناسيم و جايگاه اهل بيت را در تاريخ كلام اسلامی و كلام شيعه بازشناسی كنيم. گروه دوم، "روش شناسی مطالعات كلامی" است. از آن جا كه حوزۀ كلام نيازمند روش شناسی و روش تحقيق مناسب است، اين گروه تصويب شد تا با استفاده از روشهای سنّتی و متداول حوزههای علميه در فقه، كلام و فلسفه، و نيز روشهای جديدی كه امروز در محافل علمی وجود دارد، بتوانيم شيوههای تازه و دقيق تحقيق را پيدا كنيم. گروه سوم، گروه "مطالعات موضوعی و مقايسهای" است. در واقع، كار اصلی در اين گروه است كه با استفاده از منابع و متدولوژی خاصی كه در دست داريم بتوانيم موضوعات، شبهات، مسئلههايی را كه امروز در حوزۀ فكر شيعه و اهل بيت وجود دارد مطالعه و كنكاش كنيم.
حجت الاسلام والمسلمین «محمد تقی سبحانی» تصریح کرد: در كنار اين سه گروه، گروه ويژهای با نام "مطالعات شيعهشناسی مستشرقان" (كلام از ديدگاه مستشرقان) تشكيل شد كه قصد دارد به آن سه گروه ديگر هم خدماترسانی كند و هم نقطه ضعفی را كه در آن سه گروه هست كامل كند. امروز در دنيا پس از پيروزی انقلاب اسلامی، موضوع شيعهشناسی بخصوص در حوزۀ مباحث اعتقادی، خيلی گسترده شده است و در خيلی از محافل آكادميك و علمی كشورهای انگليسی، آلمالی و فرانسوی زبان، در بارۀ شيعه كار مطالعاتی ميكنند. تقريباً هيچ محفل علمی در حوزه، شيعه شناسی مستشرقان را رصد و برای محقّقان و اساتيد اطلاعرسانی نميكند. خوشبختانه اين گروه با استفاده از فارغ التحصيلان خود دانشكده شكل گرفت و زير نظر اساتيد، هم بحث آشنايی با زبان، هم آشنايی با اين شخصيتها و آثار آنها شروع شده است.
وی ابراز امیداواری کرد: امیدواریم در اين زمينه پيشتازی كند و نه تنها نيازهای داخل مجموعه، بلكه نيازهای بيرونی را تأمين كند. اكنون اين گروهها تشكيل شده است و دعوت به همكاری و جذب اعضای گروهها در حال پيگيری است.
گفتنی است، مؤسسه علمی ـ فرهنگی دارالحدیث، در حال حاضر سه پژوهشکده علوم و معارف حدیث، پژوهشکده کلام اهل بیت(ع)، و پژوهشکده اخلاق و روانشناسی اسلامی را در حوزه پژوهش و نشر معارف اهل بیت(ع)، به ریاست آیت الله محمدی ری شهری سامان داده است.