بازخوانی سیره حدیثی محمد بن خالد برقی
علیرضا بهرامی۱
سید علیرضا حسینی۲
درآمد
مدرسه حدیثی قم با معیارهای خاصی به دریافت و انتشار میراث حدیثی کوفیان پرداخته است. شهر شیعی قم، اصول و مبانی اهل بیتعلیهم السلام را از مجموعه تراث ایشان برداشت کرده و بر نقد احادیث منتقلشده اصرار فراوانی دارد.
دقت فوقالعاده اصحاب قمی اهل بیتعلیهم السلام در میراثبانی احادیث ایشان، گاه به منازعات و اختلافاتی منجر شده است. برداشت ابتدایی از برخی گزارشهای فهرستی، این گمانه را در ذهن میآفریند که پافشاری قمیها بر روایات و ستیزه ایشان با مفاهیم انحرافی همچون غلو، جریانی تک صدایی در پی داشته که به کنار نهادن بخشی از میراث حدیثی و پیشگیری از تألیف آن از طرفی و اهتمام به انعکاس انحصاری روایات مطابق این اندیشه، از دیگر سو انجامیده است.۳
1.پژوهشگر پژوهشگاه قرآن و حدیث،(پژوهشکدۀ کلام اهلبیت علیهم السلام) (AlirezabEO@gmail.com)
2.ستادیار دانشگاه قرآن و حدیث (sahoseini۱۴@gmail.com)
3.. نقد شیوۀ میراثپژوهی قم و تثبیت شخصیت راوی، از جملۀ راههایی است که فهرستنگاران شیعه پیمودهاند. برای نمونه، ر.ک: نجاشی، رجال، ص۳۸، شمارۀ ۷۷ (دفاع از حسین بن یزید نوفلی) و ص۳۳۳ و ۳۴۸ (دفاع از محمد بن عیسی بن عبید)؛ ابن غضائری، کتاب الضعفاء، ج۱، ص۴۰ و ۸۶؛ طوسی، رجال، ص۳۴۶، شمارۀ ۵۱۶۷ و ص۳۶۸، شمارۀ ۵۴۷۸. نگارنده در مقالهای با عنوان «نگاه حوزۀ بغداد به راویان و آراء رجالی قم» به تفصیل به این بحث پرداخته است. (علوم حدیث، شمارۀ ۶۵).
