دهمین شماره از دو فصلنامه علمي ـ پژوهشي «مطالعات ترجمه قرآن و حديث»، به صاحب امتیازی دانشگاه تربيت مدرس، مدیر مسئولی علي حاجي‌خاني و سردبیری سعيد نجفي اسداللهي به زیور طبع آراسته شد.
به گزارش ایکنا؛ در این شماره از دو فصلنامه علمي ـ پژوهشي «مطالعات ترجمه قرآن و حديث»، مقالاتی با عناوین :
«نقد و ارزيابي كيفيت ترجمه قرآن آيت الله يزدي بر اساس نظريه گارسس(۱۹۹۴م) (مطالعه موردي: سوره بقره)» نوشته محمدحسن امرائي؛
«گرايش‌هاي ريخت شكنانه در ترجمه داريوش شاهين (۱۳۶۱) از نامه سي و يكم نهج البلاغه با تكيه بر نظريه آنتوان برمن (۲۰۱۰)» تالیف محمد رحيمي‌خويگاني؛
«بررسي معناي عبارت «من دون الله» و نقد ترجمه‌هاي فارسي معاصر قرآن كريم» تالیف رضا رهنما و محمد پارچه‌باف دولتي؛
«تحليل و نقد شيوه برگردان ساختار شرط‌هاي قرآن به زبان انگليسي (بررسي موردي ترجمه هاي آربري، رادول، پيكثال، يوسف علي و صحيح) به قلم محمدامين قاسمي‌نيا، نصرت نيل‌ساز، علي حاجي‌خاني و مهدي شفيعيان؛
«نقش علوم تجربي در ترجمه قرآن كريم در حوزه آيات آفرينش انسان» تالیف قاسم فائز و مريم گوهري؛
«بازنمائي تصور انسان وار و ناانسان وار از خدا در ترجمه هاي انگليسي و فارسي قرآن مجيد: موردپژوهي «يد» و «ساق»» نوشته ميرسعيد موسوي رضوي و اشكان راد
منتشر شده است.
نقد و ارزيابي كيفيت ترجمه قرآن آيت الله يزدي بر اساس نظريه گارسس (۱۹۹۴م) (مطالعه موردي: سوره بقره)
در چکیده مقاله «نقد و ارزيابي كيفيت ترجمه قرآن آيت الله يزدي بر اساس نظريه گارسس (۱۹۹۴م) (مطالعه موردي: سوره بقره)» آمده است «نظريه ارزيابي كيفيت ترجمه خانم كارمن والرو گارسس (۱۹۹۴م) از مهم‌ترين نظريات حوزه زبان‌شناسي است كه به منظور تشخيص سطح كيفي ترجمه‌ها، سازمان يافته و به تحليل كيفي متون ترجمه شده ادبي مي‌پردازد. اين نظريه، به سبب مولفه‌هايي كه در تعيين ميزان قابليت و كيفيت متون ترجمه و ميزان مطابقت آن‌ها با متن مبدا دارد، مي‌تواند چارچوبي كارآمد براي نقد كيفيت ترجمه‌هاي قرآن كريم نيز باشد. گارسس، براي ارزيابي ترجمه، چهار سطح پيشنهاد مي‌كند كه عبارتند از: سطح معنايي ـ لغوي، سطح نحويـ صرفي، سطح گفتماني ـ كاربردي و سطح سبكي ـ مقصودشناختي. پژوهش حاضر، با تكيه بر اهميت غير قابل انكار اين مدل تركيبي در ارزشيابي كيفي ترجمه‌ها، در نظر دارد به ارزيابي تخصصي كيفيت ترجمه منتخب سوره بقره به قلم آيت‌الله محمد يزدي از قرآن كريم بپردازد. براي اين منظور ابتدا و به طور مختصر، نظريه گارسس معرفي و سپس موارد قابل كاربست اين نظريه بر مثال‌هاي مستخرج از ترجمه سوره مذكور، ذكر مي‌شود. مهم‌ترين يافته‌هاي اين پژوهش كه با روشي توصيفي - تحليلي و آماري نگاشته شده، بيان‌گر آن است كه اولا: ترجمه يزدي از منظر شاخص‌هاي نظريه گارسس، قابل نقد و ارزيابي كيفي است. ثانيا: اين ترجمه، هم توضيحي تفسيري است و داده‌هاي بسياري براي زيرگروه تعريف و توضيح و بسط خلاقه دارد و هم، موارد بي‌شماري از داده‌هاي قابل تطبيق با نظريه گارسس و زيرگروه‌هاي متعدد آن، از قبيل: همانندي قبض و بسط نحوي، دستورگرداني و همچنين انتقال ابهام را در خود جاي داده است».
بررسي معناي عبارت «من دون الله» و نقد ترجمه هاي فارسي معاصر قرآن كريم
نویسنده مقاله «بررسي معناي عبارت «من دون الله» و نقد ترجمه‌هاي فارسي معاصر قرآن كريم» در طلیعه نوشتار خود آورده است «تركيب «من دون الله»، با اين ساختار، يا با جايگزيني ضمير به جاي لفظ الله، يكي از پركاربردترين عبارات قرآني بوده و ۱۱۳ بار در كلام خداي متعال به كار رفته است. دقت در معنا و ترجمه اين عبارت از آن جهت داراي اهميت است كه خطا در فهم معناي آن، تاثير بسزايي در عقيده توحيد به همراه دارد. اين پژوهش در صدد بوده است كه با روشي توصيفي - تحليلي، ۱۰ ترجمه از هفت آيه از قرآن كريم را در معرض داوري قرار دهد و در آن نشان داده شده است كه قريب به اتفاق مترجمان، در ترجمه اين عبارت از واژه‌هايي استفاده نموده‌اند كه تنها معناي غيريت را مي‌رسانند و «من دون الله» را به معناي «الا الله» و «غيرالله» ترجمه كرده‌اند؛ در حالي كه مراجعه به كتب لغت و دقت در ظرايف معنايي حرف «من» و نيز توجه به تفاوت ميان «من دون» و «من لدن»، نشان مي‌دهد كه ترجمه صحيح براي اين تركيب مي‌بايست علاوه بر معناي «غيريت»، انفصال از خداوند را نيز نشان دهد.
نقش علوم تجربي در ترجمه قرآن كريم در حوزه آيات آفرينش انسان
در چکیده مقاله «نقش علوم تجربي در ترجمه قرآن كريم در حوزه آيات آفرينش انسان» می‌خوانیم «هدف از نزول قرآن كريم، هدايت، تعالي و تكامل انسان است و از آن جا كه قرآن، خود را كتاب هدايت ناميده، تمام آياتي كه به طور مستقيم يا ضمني به مباحث علمي پرداخته‌اند، در راستاي رسيدن به همين هدف است؛ از اين رو لازم است در ترجمه آيات، اين نكات علمي در حد امكان به مخاطبان منتقل شود. از سوي ديگر تعارض علم و دين بيشتر در پي مخالفت ظهور ابتدايي با عقل تجربي رخ مي‌دهد؛ بنابراين، ترجمه دقيق آيات علمي افزون بر نقشي كه در فهم قرآن دارد، سبب برداشته شدن گامي موثر در رفع شبهه تعارض دين و علم و نيز كشف رازگويي‌هاي علمي قرآن مي‌شود. اين پژوهش با روش توصيفي ـ تحليلي درصدد ارائه روشي براي ترجمه صحيح آيات علمي قرآن در حوزه آفرينش انسان و بررسي پنج ترجمه منتخب برآمده است. از مهم‌ترين نتايج اين تحقيق مي‌توان به تبيين خطاهاي ترجمه اين دسته از آيات، نظير لغزش در ذكر معادل و تعيين مصداق اشاره نمود و نيز از جمله دلايل لغزش و اختلاف در ترجمه‌ها، مي‌توان عدم باور به وجود مطالب علمي در قرآن، عدم مراجعه به تفسير آيات علمي و عدم مراجعه به منابع علوم تجربي و يافته هاي قطعي علمي را برشمرد».
