نکته ‌نگاري براي حديث - صفحه 134

«أُولئِک الَّذينَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيهِمْ مِنَ النَّبِيينَ مِنْ ذُرِّيةِ آدَمَ وَ مِمَّنْ حَمَلْنا مَعَ نُوحٍ وَ مِنْ ذُرِّيةِ إِبْراهيمَ وَ إِسْرائيلَ»
«آن‌ها پيامبرانى بودند که خداوند مشمول نعمتشان قرار داده بود، از فرزندان آدم و از کسانى که با نوح بر کشتى سوار کرديم و از دودمان ابراهيم و يعقوب‌.»

ظاهر اين دو آيه بر اين است که همراه يا همراهان نوح‌، فرد يا افرادي غير از خاندان نوح هستند؛ هرچند که جمع بين آيه‌ي قبل(وَ جَعَلْنا ذُرِّيتَهُ هُمُ الْباقينَ) و اين دو آيه‌، مي‌تواند چنين باشد که فرد يا افراد همراه، همان فرزندان پسري نوح هستند؛ امّا به‌نظر مي‌رسد، تعبير همراه نوح ظهور در افرادي غير از فرزندان پسر نوح دارد‌. برخي نقل‌هاي تفسيري نيز بر اين معنا تصريح دارند‌. در تفسير قمي دو روايت نقل شده که بر اين نکته تأکيد دارند:
روايت نخست را قمي به‌ نقل از ابوالجارود از امام باقر عليه السلام چنين نقل کرده است:
عن ابي‌الجارود عن أبي‌جعفر عليه السلام في قوله: «وَ جَعَلْنا ذُرِّيتَهُ هُمُ الْباقِينَ»يقول بالحق و النبوة و الکتاب و الإيمان في عقبه و ليس کل من في الأرض من بني آدم من ولد نوح‌، قال الله في کتابه«احْمِلْ فِيها مِنْ کلٍّ زَوْجَينِ اثْنَينِ وَ أَهْلَک إِلَّا مَنْ سَبَقَ عَلَيهِ الْقَوْلُ وَ مَنْ آمَنَ وَ ما آمَنَ مَعَهُ إِلَّا قَلِيلٌ»و قال أيضا«ذُرِّيةَ مَنْ حَمَلْنا مَعَ نُوحٍ.»۱
منظور از آيه‌ي«وَ جَعَلْنا ذُرِّيتَهُ هُمُ الْباقِينَ» اين است که نبوّت و کتاب و ايمان در نسل نوح باقي ماند، نه اين‌که همه‌ي بني‌آدم از نسل نوح هستند‌. دليل ما بر اين ادّعا آيات ديگر قرآن؛ يعني، آيه‌ي 40 سوره‌ي هود؛«احْمِلْ فِيها مِنْ کلٍّ زَوْجَينِ اثْنَينِ وَ أَهْلَک إِلَّا مَنْ سَبَقَ عَلَيهِ الْقَوْلُ وَ مَنْ آمَنَ وَ ما آمَنَ مَعَهُ إِلَّا قَلِيلٌ‌.» و آيه‌ي سوم سوره‌ي اسراء؛ «ذُرِّيةَ مَنْ حَمَلْنا مَعَ نُوحٍ» است‌.
(در آيه اوّلي فرموده به غير از اهل و خانواده‌ي نوح‌، مؤمنان ديگري در کشتي بودند؛ هرچند که تعداد آن‌ها کم بوده است. آيه‌ي دوم نيز دلالت دارد بر اين‌که موسي از نسل کساني غير از نوح که در کشتي بودند، هست‌؛ بنابراين، نسل بشر فقط از طريق نوح ادامه پيدا نکرده است.)

1.. تفسير القمي، ج۲، ص۲۲۳.

صفحه از 149