تذّکر

هرچند درباره‌ي روايات تفسير قمي و مرسل بودن سند بسياري از آن‌ها‌، حرف و حديث‌هايي هست و اعتبار سند ايشان اين خاصيّت‌ را دارد که اشاره قرآن به تداوم نسل بشر از نوح و غير نوح را برجسته و راه جمع اين دو را ارايه کرده است.

• تکريم مادر حقّ فرزند بر پدر

احترام فرزندان به مادر و تکريم او از ارزش‌ها و هنجارهاي ديرين در جوامع بشري است‌. مادر از آن‌رو که با فداکاري و با جان و دل براي فرزند تلاش مي‌کند، شايسته‌ي سپاس و ستايش شناخته مي‌شود‌. اديان الهي به‌ويژه اسلام توصيه‌هاي بسياري در اين زمينه به فرزندان دارند؛ امّا نکته‌ي جالب در اين ميان‌، تأکيد خاصّ پيامبر اکرم صلي الله عليه وآله به گرامي‌داشت مقام مادر از سوي همسرانشان است، با اين بيان که اين تکريم، جزء حقوق فرزندان بر پدرانشان است:
«علي ‌بن محمّد‌، عن ابن‌جمهور‌، عن أبيه‌، عن فضالة‌ بن أيوب‌، عن السکوني قال: دخلت على أبي‌عبداللَّه عليه السلام... فقال: قال رسول‏الله صلي الله عليه وآله: حقّ الولد على والده إذا کان ذکرا أن يستفره أمه (أي يستکرم أمه)‌ و يستحسن اسمه‌ و يعمله کتاب الله و يطهره‌ و يعلمه السباحة و إذا کانت أنثى أن يستفره أمها‌ و يستحسن اسمها‌ و يعلمها سورة النور‌... .»^۱
حقّ فرزند بر پدر‌، اين است که اگر پسر است‌، مادرش را گرامى دارد و نام نيکو بر او نهد و کتاب خدا را به او آموزش دهد و او را پاک گردانَد و شنا به او ياد دهد‌ و اگر دختر است‌، مادرش را گرامى دارد و نام نيک بر او نهد و سوره نور را به او آموزش دهد... .
چنان‌که پيداست؛ گرامي‌داشت مادر کودک از سوي پدر، دو بار تکرار شده، هم در فرضي که نوزاد پسر است و هم در فرضي که دختر است؛ اين بدان معنا است که تکريم مادر مورد تأکيد قرار گرفته است‌.
بر اساس اين روايت، نخستين کسي که بايد درباره‌ي مادر نيکي کند و او را گرامي بدارد، شوهرش است که پدر فرزند است‌. قرار گرفتن تکريم مادر در رديف حقوق فرزند بدين معنا است که گرامي‌داشت مادر فرزند از سوي پدران تأثير فراوني در سرنوشت فرزندان دارد؛