نکته ‌نگاري براي حديث - صفحه 146

ادريس عليهم السلام و محلّ نماز ابراهيم خليل و برادرم خضر عليه السلام و خود من است‌... و زمانى خواهد آمد که اين‌جا جايگاه نماز مهدى موعود گردد.»1
قرآن کريم نيز در آيه‌ي 21 سوره‌ي کهف به ساخت مسجد در محلّي که يادآور اصحاب کهف است، چنين اشاره کرده است:
«وَ کذلِک أَعْثَرْنا عَلَيهِمْ لِيعْلَمُوا أَنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَ أَنَّ السَّاعَةَ لا رَيبَ فيها إِذْ يتَنازَعُونَ بَينَهُمْ أَمْرَهُمْ فَقالُوا ابْنُوا عَلَيهِمْ بُنْياناً رَبُّهُمْ أَعْلَمُ بِهِمْ قالَ الَّذينَ غَلَبُوا عَلى‏ أَمْرِهِمْ لَنَتَّخِذَنَّ عَلَيهِمْ مَسْجِداً‌.»
«و اين‌چنين مردم را متوجّه حال آن‌ها کرديم تا بدانند که وعده‌ي خداوند (درباره‌ي رستاخيز) حق است و در پايان جهان و قيام قيامت شکّى نيست! در آن هنگام که ميان خود درباره‌ي کار خويش نزاع داشتند، گروهى مى‏گفتند: «بنايى بر آنان بسازيد (تا براى هميشه از نظر پنهان شوند! و از آن‌ها سخن نگوييد که) پروردگارشان از وضع آن‌ها آگاه‌تر است!»؛ امّا آن‌ها که از رازشان آگاهى يافتند (و آن را دليلى بر رستاخيز ديدند) گفتند: «ما مسجدى در کنار (مدفن) آن‌ها مى‏سازيم (تا خاطره‌ي آنان فراموش نشود.)»

امروزه از امور فرهنگي رايج در بين ملّت‌ها، ساخت بناي يادبود است‌. هدف از بناي چنين سازه‌هايي، زنده شدن ياد وقايع و شخصيّت‌‌هاي مهم و تأثيرگذار در سرنوشت ملّت‌هاست‌. بناهاي يادبود، يادواره‌هاي هميشگي براي زنده نگه‌داشتن امور مهم در ذهن بشر هستند و در راهنمايي جوامع به مسير‌هاي درست زندگي، نقش به‌سزايي دارند‌. سپاس‌گزاري از تلاش نقش‌آفرينان ملّت‌ها نيز از کارکردهاي ديگر اين اقدام فرهنگي است. اين امر هرچند در دوران معاصر بيشتر به‌چشم مي‌خورد؛ امّا بدان معنا نيست که پيشينه‌اي ندارد؛ بلکه در بين ملّت‌ها و تمّدن‌هاي گذشته کم‌وبيش رواج داشته است. اهرام ثلاثه را مي‌توان در زمره‌ي بناهاي يادبود تمّدن باستاني مصر در دانست‌.
از مضمون آيه‌ي يادشده و احاديث مربوط به مساجد چنين برمي‌آيد که بناهاي يادبود بايد در راستاي ياد خدا و معنويّات باشند؛ در عين آن‌که بناي يادبود واقعه يا شخصيّت‌‌هاي خاصّي‌ هستند، اين امر در يادبودهاي زماني نيز خواسته شده و از اين‌رو از آن‌ها به ‌عنوان ايّام‌الله ياد

1.. من لا يحضره الفقيه، ترجمه‌ي غفارى، ج‏۱، ص۳۵۰.

صفحه از 149