5
سفينه 23

قرآنى، شاهد گسترش ناهنجارى‏هاى اجتماعى و فرهنگى در سطوح مختلف باشيم.
چرا؟ نه مگر سخن از همان قرآن است كه امام اميرالمؤمنين عليه السلام در وصف آن مى‏فرمايد: چراغ‏هاى آن خاموش نمى‏شود، دريايى كه به ژرفاى آن نمى‏توان رسيد، راهى آشكار كه گم نمى‏شود، شعاع نورى كه تاريك نگردد، بيانگرى كه اركانش ويران نگردد، درمانى كه پس از آن ترس از بيمارى نيست، معدن و گنج ايمان است، چشمه‏هاى علم و درياى آن است و...۱
پس چرا در جوار آن، چنان پديده‏هاى نامطلوبى مى‏بينيم؟ بار ديگر به مطالب بندهاى 1 تا 3 بنگريم و ميان دو راه (نياز كاذب و فرهنگ‏سازى)، راه دوم را برگزينيم. اين كار، خود به برنامه‏هايى كارشناسانه و درازمدّت نياز دارد.
5. پيش‏نياز هر برنامه‏اى از اين دست، آسيب‏شناسى عواملِ مولّد چگونگىِ ياد شده است. البتّه شمارش اين عوامل، در مجال كوتاه اين گفتار نمى‏گنجد. ولى پيشنهاد مى‏شود كه هر سازمان و مركز قرآنى، از چند ديدگاه در برنامه خود بازنگرى كند:
يكم - پرداختن افراطى به حواشى (مانند كارهاى هنرى سمعى و بصرى در مورد قرآن يا افراط در پژوهش‏هاى علوم قرآنى) و غفلت از متن قرآن يا كم‏توجّهى به آن (معارف و درون‏مايه كتاب خدا). اين‏گونه افراط و تفريطها، نوعى چهره‏نگارىِ قرآن به سبك كاريكاتور است كه به هر دليل - سهو يا عمد - روى مى‏دهد.
دوم - بى‏خبرى از دو مطلب: الف. مبانى اصل هدايت قرآنى، ب. ويژگى‏هاى فرهنگى «ديگران». پى‏آمدِ اين بى‏خبرى، افتادن در دام چاله‏هاى تشكيك است كه آن «ديگران» (به ويژه خاورشناسان) مى‏خواهند كه ما را در آن بيندازند. تفصيل اين اجمال، مجالى ديگر مى‏طلبد.

1.بنگريد: مقاله «قرآن از زبان امام اميرالمؤمنين عليه السلام» در سفينه شماره ۱۷.


سفينه 23
4

فرهنگ‏سازى نسبت به كالاها و برنامه‏هاى مربوط به حفظ محيط زيست، نمونه اين اقدام است.
3. به نظر مى‏رسد در بازار فرآورده‏هاى فكرى - فرهنگى مربوط به قرآن، در جامعه ما، همين آفت (افزايش عرضه بر تقاضا) رخ نموده است، كه در پىِ آن، اشباع كاذب نسبت به اين مطالب پديد آمده است. نتيجه اين عرضه بى‏تقاضا - يا دست كم، عرضه افزون بر تقاضا - آن است كه دست كم بخشى از فضاى فرهنگى به انبارى از منابعِ بى‏مصرف تبديل شده كه كمتر تمايل به استفاده از آن وجود دارد. در نتيجه، ما با يك بايگانىِ راكد روبرو شده‏ايم كه نهايت كاربرد آن، نمايش آمارى و صرف بودجه‏ها و نيروها است.
به اين واقعيت، اين نكته را بيفزاييم كه در فضاى رقابت فرهنگى، با فرآورده‏هاى فرهنگى مربوط به موضوع‏هاى ديگر مواجه مى‏شويم كه تقاضاى روزافزون آن را به چشم مى‏بينيم و اگر منصف باشيم، به آن اذعان مى‏كنيم.
4. كارنامه ما، در زمينه توليد فرآورده‏هاى فرهنگى مربوط به قرآن، از جهت كمّى پربار است. كافى است نظرى بيفكنيم بر: ده‏ها عنوان مجله و نشريه تخصّصى و عمومى، صدها عنوان مقاله و كتاب در سطوح مختلف، صدها ساعت برنامه راديويى و تلويزيونى قرآنى، پايگاه‏هاى اينترنتى، برنامه‏هاى حفظ و ترتيل و تجويد، چاپ و نشر قرآن با ترجمه و بدون آن به شكل‏هاى منتخب و كامل، نشر تفاسير در شمارگان گسترده، برنامه‏هاى آموزشى رسمى از پيش‏دبستانى تا دانشگاهى، برنامه‏هاى آموزشى غيررسمى و مراكز غيردولتى و...
امّا در اين ميان، جاى يك نقشه جامع راهبردى خالى است يا دست كم، ما از آن بى‏خبريم. يكى از دلايل آن، اين است كه هر فرد حقيقى و حقوقى به توليد فرآورده‏هاى قرآنى (آموزش و نشر و تبليغ) انديشيده، در حدّ صلاحديد خود كه حدّاكثر با كارشناسى محدود همراه بوده است.
عرضه افزون بر تقاضا، سبب شده تا همزمان با اين گسترش كلّى برنامه‏هاى

  • نام منبع :
    سفينه 23
    تاريخ انتشار :
    1383
    سردبیر :
    پهلوان، منصور
    صاحب امتیاز :
    مؤسسه فرهنگي نبأ مبين
    تلفن :
    7832000
    پست الکترونیک :
    safineh@nabacultural.org
    امتیاز :
    علمی ترویجی
    مدیر مسئول :
    شهري، محمّد حسين
    آدرس اینترنتی :
    http://fa.safinahmagazine.ir
تعداد بازدید : 23723
صفحه از 194
پرینت  ارسال به