بررسي اصل رجالي «وثاقت رجال کتاب نوادر الحکمه»
محمّد مهدي احساني فر
چکيده
محمّد بن احمد بن يحيي از اساتيد حديث در قرن سوم هجري است. وي کتابي به‌نام «نوادر الحکمه» داشت که جامعي روايي محسوب مي شد. محمّد بن حسن بن وليد، مشايخ بي واسطه‌ي محمّد بن احمد را که بيش از 500 نفرند، جز عدّه اي خاص، توثيق ضمني کرده و بزرگاني چون ابو العباس بن نوح، شيخ صدوق، نجّاشي و شيخ طوسي هم اين توثيق را پذيرفته اند.
کليدواژه ها: محمّد بن احمد بن يحيي، ابن‌عمران الاشعري، ابن‌عمران القمي، نوادر الحکمه، دبة الشبيب، توثيق عام، قواعد رجالي.
شناسايي مؤلّف و کتاب او
از آن‌جا که علم رجال براي سنجش اعتبار روايات به‌وجود آمده، داراي اهمّيّتي فراوان است. در اين علم، براي سنجش اعتبار حديث، گاهي به اسامي و عناوين خاصّ راويان نگاه مي شود و گاه يک عنوان كلّي كه قابل تطبيق بر مصاديق روات است، توجّه مي‌شود. با توجّه به اين‌که مباحث رجالي به جرح يا تعديل مي‌انجامد، به گروه اوّل، جرح و تعديل خاص و به گروه دوم، قواعد جرح و تعديل عام گفته مي‌شود. يکي از اين قواعد تعديل يا توثيق عام، نسبت به روات کتاب «نوادر الحکمه» محمّد بن احمد بن يحيي است.
در اين پژوهش، پس از شناسايي مؤلّف و تأليف وي، قاعده، تاريخچه و مستند آن بيان مي‌گردد؛ سپس محدوده و دلالت خود را با نظر به اقوال صاحب نظران بررسي کرده، قول مختار ارايه مي شود.
محمّد بن احمد بن يحيي بن‌عمران بن عبدالله بن سعد بن مالک اشعري قمي مکنّي به ابي جعفر و ابن‌عمران از
