بررسي اصل رجالي « وثاقت رجال کتاب نوادر الحکمه » - صفحه 81

اينها مجموعه اي از 22 موضوع مختلف است که محمّد بن احمد بن يحيي، روايات آن را از کتب مختلف جمع آوري و در«نوادر الحکمه» عرضه كرد. برخي از اين کتب مثل کتاب« الانبياء» شهرتي جداي از«نوادر الحکمه» هم داشته اند و شايد جداگانه استنساخ گشته و استفاده مي‌شدند.
شيخ طوسي براي کتب محمّد بن احمد چند طريق ذکر مي کند که عبارتند از:
1. عدّة من اصحابنا عن أبي المفضل عن ابن بطة القمي عن محمّد بن احمد بن يحيي.
2. حسين بن عبيد الله عن احمد بن محمّد بن يحيي عن ابيه عن محمّد بن احمد بن يحيي.
3. ابن ابي جيد عن احمد بن محمّد بن يحيي عن ابيه عن محمّد بن احمد بن يحيي.
4. جماعة عن ابي جعفر ابن بابويه عن أبيه عن احمد بن ادريس عن محمّد بن احمد بن يحيي.
5. جماعة عن ابي جعفر ابن بابويه عن أبيه عن احمد بن ادريس عن محمّد بن يحيي عن محمّد بن احمد بن يحيي.
6. جماعة عن محمّد بن الحسن عن احمد بن ادريس عن محمّد بن احمد بن يحيي.
7. جماعة عن محمّد بن الحسن عن محمّد بن يحيي عن محمّد بن احمد بن يحيي.
شيخ حرّ عاملي هم به محمّد بن احمد چندين طريق دارد. ۱
جامعيّت موضوعات در کتاب« نوادر الحکمه» و جايگاه مؤلّف آن موجب شهرت اين کتاب و مرجعيّت آن گرديد به‌گونه اي که نجّاشي درباره آن مي گويد: «کتاب نوادر الحکمه» کتابي خوب و بزرگ است که قميّون آن را به "دبّة الشبيب" مي شناسند. "شبيب " فروشنده اي در قم بود. او ظرفي داشت که خانه ـ خانه بود و هرکه هرچه روغن مي خواست از اين ظرف به وي مي داد و قميّون« نوادر الحکمه» را به‌خاطر جامعيّت او در موضوعات مورد ابتلا; به "دبّة الشبيب" تشبيه كردند.» ۲
در اعتبار کتاب «نوادر الحکمه» اين نكته حايز اهميّت است که قميّون آن را پذيرفتند و صِرفاً استثنائاتي براي او قايل شدند. قميون به سخت گيري در حديث مشهور بودند؛ به‌گونه اي که برقي را از شهر اخراج کردند که چرا روايات بسياري از ضعفا نقل مي کند. ۳ حال، همين قميون «نوادر الحکمه» را پذيرفته اند و به‌گونه اي در آن دقّت کرده اند که استثناهايي نيز، برشمرده اند. ۴

1.(وسائل الشيعه، ج۲۰، ص۱۸.)

2.(رجال النجّاشي، ج۲، ص۲۴۴، ش۹۴۰.)

3.(ر.ك: خلاصه الاقوال، ص۶۳، ش۷.)

4.(ر.ك: خاتمة المستدرک، ج۱، ص۷۰.)

صفحه از 98