معصومين(عليهم السلام) تعارضي ديده مي‌شود كه حلّ آن براي كساني كه مسلّط به فقه الحديث نيستند، كاري سخت بلكه محال است.
علمي که عهده‌دار حلّ اين تعارضات است، علم اختلاف الحديث مي‌باشد.
علل الحديث: يكي ديگر از مشكلاتي كه در فهم حديث به‌عنوان معضل شناخته مي‌شود، عيب‌هاي پنهاني است كه در متن و يا سند حديث است كه در ابتداي امر و خواندن احاديث، قابل مشاهده نيست.
از جمله‌ي اين نقص‌ها، افتادگي بعضي از راويان در ميان سند و يا اضافه و كم شدن الفاظي در متن و يا سند حديث است.
يكي از دانش‌هايي كه به‌عنوان راهكار حلّ اين مشكل تدوين شده است، علل الحديث است كه با يادگيري قواعد علمي، مي‌توان احاديث معلّل(عيب‌دار) را در كنار احاديث متشابه آن قرار دهد و با اين عمل افتادگي‌ها و يا افزوني‌هاي اسناد و متن را آشكار مي‌كند.
نقد الحديث: اين علم همان‌طور كه از نامش مشخص است، با بررسي احاديث به‌وسيله‌ي قواعد علمي، متون صحيح، قوي و معتبر را از روايات ساختگي و ضعيف جدا مي‌نمايد؛ چرا كه شناخت احاديث مجعول و ساختگي كار آساني نيست و براي به دست آوردن اين قوّه، نياز بسيار به آموختن اين قواعد و مهارت‌ها است.
در اين علم براي نقد احاديث، معيارهايي به دست دانش‌پژوه داده مي شود. اين معيارها عبارتند از:
مقايسه‌ي حديث با آيات قرآن كريم؛ مقايسه‌ي حديث با سنّت و احاديث قطعي؛ مقايسه‌ي حديث با ضروريّات دين و مذهب؛ مقايسه‌ي حديث با عقل فطري و بديهي؛ مقايسه‌ي حديث با علم تجربي قطعي؛ مقايسه‌ي حديث با مسلّمات تاريخي.
در صورت تعارض حديث با يكي از معيارهاي بيان شده، نمي‌توان به‌راحتي آن حديث را ساختگي ناميد؛ بلکه فقط مي‌توان در پذيرش آن ترديد کرد و براي کشف حقيقت تلاش بيشتري کرد؛ چرا که ممکن است تعارض حديث با اين موارد، تعارض ابتدايي باشد که قابل حل است.
