شرح و توضيح احاديث
مؤلّف اين کتاب، ظاهراً فقط به جمعآوري احاديث اهتمام داشته است و آنها را شرح و تفسير نکرده است و شايد دليل آن اختصار باشد؛ زيرا اسناد احاديث را نيز به دليل اختصار حذف کرده است و از ميان 578 حديث، فقط يک حديث را که موضوع آن فقهي ميباشد، در ذيل آن شرح کرده است که عين عبارت آن در اينجا ذکر ميگردد: «النَّفخُ کلامٌ.»
«قال مصنِّف هذا الکتاب رحمه الله: يعني في الصَّلاة ينفخ في موضع سجوده»؛ فوت کردن در نماز هنگام سجده کردن در حکم کلام و سخن گفتن است. (توضيح اينکه براي کنار کردن گرد و غبار از محل سجده، اگر فوت کنيم، اين فوت کردن حکم حرف زدن در نماز را دارد و باعث بطلان نماز ميشود.)
تا آنجايي که نگارنده جستوجو نموده است، هيچگونه ترجمه و شرحي براي اين کتاب نوشته نشده است و لذا شايسته است که توجّه بيشتري قرار گيرد و ترجمه يا شرحي براي آن نوشته شود.
نتيجه
با توجّه به مطالبي كه گذشت، روشن شد كه مؤلّف اين كتاب از بزرگان و علماي قرن چهارم هجري ميباشد و وثاقت او با توجّه به توصيف شيخ صدوق ايشان را به «الفقيه» ثابت شد و بر فرض که وثاقت از آن استفاده نشود، دلالت بر مدح ايشان دارد و اين كتاب شريف، اوّلين اثر از شيعه در جمعآوري سخنان پيامبر(صلياللهعليهوآلهوسلم) ميباشد؛ زيرا، با توجّه به بررسيهاي انجام شده تا قبل از ايشان در شيعه کسي کتابي که مختصّ به احاديث پيامبر باشد را تأليف نکرده است و لذا شايسته توجّه بيشتري است. احاديث آن نيز مسند است و همانطور که اشاره شد، شايد از باب وثوق به صدور آنها باشد و تعداد بسيار بالايي از احاديث آن نيز، همانطور که در چاپ جديد کتاب مصدريابي شده است، در كتب ديگر ما نيز وجود دارد.