وفات) عهده‌دار بود.
سيّد مرتضي پس از عمري سرشار از کارهاي بزرگ علمي و تلاش‌هاي پيوسته سياسي و تأليفي، در سن 80 سالگي در 25 ربيع الاوّل 436هـ. درگذشت. تشييع کنندگان، پيکر او را با حضور انبوهي از شاگردان مکتبش تشييع کردند. پسرش عصر همان روز بر وي نماز گذارد و در خانه خود در محلّه‌ي کرخ بغداد به خاک سپرده شد. شاگردش أبو أحمد حسين بن عباس نجاشي با کمک محمّد بن حسن جعفري و سلار بن عبدالعزيز عهده‌دار غسل او شد. سپس به کربلاي معلي منتقل و در کنار پدر و برادرش در جوار قبر جدشان، ابراهيم مجاب (فرزند امام كاظم(عليه‌السلام)) مدفون شد. ۱
آغاز تحصيلات
سالي که وي درس خواندن را شروع کرد و نيز اوّلين شاخه از علومي که آموخت، دقيقاً مشخص نيست؛ امّا احتمالاً ادبيات بوده، چون ادبيات را در سنيني که کودکي بين 12 تا 15 ساله بوده، نزد «ابن نباته» خوانده است و اين سبب مي‌شود که سنّ او را هنگامي که براي آموختن فقه نزد شيخ مفيد فرستاده شد، کم‌تر از پانزده سال تخمين بزنند. ۲
جايگاه علمي در ميان معاصران
آنچه مسلّم است، دانش‌آموزي سيّد مرتضي از اين استادان و جديّت او درکار تعليم خود، موجب مي‌شود که در عنفوان جواني به‌عنوان يک مرجع فقهي و کلامي مورد توجّه عموم اماميه‌ي ساکن در مناطق گوناگون مطرح شود و مرجع پرسش آن‌ها در زمينه‌هاي مختلف علوم باشد. چنان‌که رساله‌ي «المسائل الموصليه» را در سن 27 سالگي در پاسخ به پرسش‌هاي شيعيان موصل مي‌نگارد. در واقع، رساله‌ها و
1.. علّامه مامقاني اين مطلب را به نقل از ثعالبي در كتاب اليتيمة و هم‌چنين شهيد ثاني ذكر كرده است و مخالفت برخي علماي رجال شيعه با اين مطلب را نقل مي‌كند و مي‌نويسد: «انكر ذلك صاحب التكملة لمخالفته لما سمعته من النجاشي و العلامه من دفنه في داره.»؛ امّا پس از ذكر مطالبي، چنين جمع‌بندي مي‌كند: «و انت خبير بما فيه اذ لامنافاة بين دفنه في داره ثم نقله الي الحائر كما دفن الشيخ المفيد في داره في بغداد ثم نقل الي مشهد الكاظمين(عليهماالسلام).» (تنقيح المقال، ۲/۲۸۴.)
2.(شخصيّت ادبي سيّد مرتضي، ص۵۵.)
