«سألت إملاء كتاب في تنزيه الأنبياء و الأئمة ع عن الذنوب و القبائح كلها ما سمي منها كبيرا أو صغيرا و الرد على من خالف في ذلك على اختلافهم و ضروب مذاهبهم و أنا أجيب إلى ما سألت على ضيق الوقت و تشعب الفكر و أبتدئ بذكر الخلاف في هذا الباب ثم بالدلالة على المذهب الصحيح من جملة ما أذكره من المذاهب ثم بتأويل ما تعلق به المخالف من الآيات و الأخبار التي اشتبه عليه وجهها ... .»^۱

د) زمان تأليف

طبق اجازه‌نامه‌اي که سيّد مرتضي در شعبان سال417 هـ به شاگردش «ابوالحسن محمّد بن محمّد بصروي» داده و ميرزا عبدالله افندي آن را عيناً در «رياض العلماء» نقل کرده و نام اين كتاب (تنزيه) در آن يافت مي‌شود، مي‌توان فهميد كه اين كتاب قبل از سال 417 نگاشته شده است. در اين زمان، سيّد مرتضي در دهه‌ي ششم از عمر خويش (پيش از 62سالگي) به‌سر مي‌برد. و از سوي ديگر، با توجّه به ارجاعات سيّد به كتاب شافي، تأخر نگارش تنزيه‌الانبياء نسبت به شافي به‌دست مي‌آيد.

بررسي و چگونگي تدوين كتاب

كتاب داراي يك مقدمه و دو بخش است. در مقدمه‌ي كتاب به دو مبحث مهم پرداخته شده است:
الف) بيان نظرات مختلف مذاهب درباره‌ي انبيا و عصمت آنان.
ب) قول صحيح درباره‌ي تنزيه انبيا از گناهان.
بخش اوّل،‌ شامل تنزيه پيامبران است كه درباره‌ي سيزده تن از پيامبران الهي سخن به‌ميان آمده است.
بخش دوم كتاب، شامل تنزيه ائمه است كه فقط پنج امام بررسي شده است. در نتيجه کتاب شامل سه قسمت است:
الف)مقدمه ب) تنزيه الانبياء ج) تنزيه الائمه

الف)مقدمه

همان‌گونه که گذشت، مؤلّف‏، در مقدمه‌ي كتاب، انگيزه‌‌ي تأليف را بيان کرده است؛ سپس در ضمن بيان اقوال فرقه‌هاي مختلف مسلمانان، به بيان عقيده‌ي شيعه‌ي اماميه در اين خصوص مي‌پردازد.

ب) تنزيه الانبياء

سيّد مرتضي به تنزيه پيامبراني که نامشان مي‌آيد، مي‌پردازد: حضرت آدم، نوح، إبراهيم، يعقوب، يوسف، أيوب، شعيب، موسى، داود، سليمان، يونس، عيسي‌(عليهم‌السلام) و حضرت