داشته است. احتمالاً امامان بزرگوار شيعه رعايت حال افراد طبقه پايين تر را مى نمودند واگر در محضر قدسى آنان قدحى از جانب طبقات پايين تر نسبت به طبقات بالاتر انجام مى شد، در برخى اوقات سكوت مى كردندومراقبت حال افراد دانى و داراى رتبه پايين تر را مى نمودند، زيرا كه بر ضلالت و گمراهى اين افراد مى ترسيدند.
اگر كسى به شرح حال اصحاب و ياوران پيامبر وامامان شيعه عليهم السلام مراجعه كند، با اندك جستجويى صدق گفتار مارا درخواهد يافت. اين تفاوت واختلاف مراتب اصحاب و راويان معصومان، نه تنها در اصول عقايد بلكه در فروع دين وتلقى و تحمل آنان در احكام نيز كاملاً قابل مطالعه ومشاهده است.
مراتب علمى ومعرفتى اصحاب ائمه عليهم السلام از لحاظ نقل روايت با يكديگر متفاوت بود، زيرا برخى آنان احاديث را بعد از فهم نقل مى كردند و خود آنان در اين احاديث تدبّر نمى كردند و از آنها قاعده اى استخراج نمى كردند و موفق به تفريع نمى شدند، يعنى از مطاوى و خلال فرمايشات آن بزرگواران پى به اصلى نمى بردند؛ در حالى كه برخى ديگر، از درك و فهم بسيار بالايى برخوردار بودند و مى توانستند حتى از لحن و قراين حالى ومقالى كلام معصومان پى به مطالب بيشمارى ببرند. البته اين افراد با عبارات گوناگونى موردحمايت و تشويق ائمه قرار مى گرفتند. از جمله آن روايات، چند روايت ذيل قابل ذكراست.
«رُبّ حاملَ فقهٍ الى مَن هُو اَفقَه مِنه» چه بسيار ناقل فقه وفهمى كه آن را به شخص فقيه تر و دانشمندتر از خود مى سپارد ۱ .
از حضرت امير المؤمنين عليه السلام روايت شده كه فرمودند: «عَلَيكُم بِالِدّرايات لا بالروايات» (بحار الانوار، ج 2 ، ص 160)
بر شما باد به فهم روايات نه صِرف روايت كردن و نقل تنها.
1.- تمام روايت اين چنين از پيامبر بزرگوار اسلام صلى الله عليه و آله نقل شده است كه حضرتش فرمودند: رَحمَ اللّه امرءا سَمِعَ مَقالَتى فَوعَـاها، فأدّاها كما سَمِعها فَرُبّ حامِل فِقْهٍ لَيْسَ بفَقيهٍ. و فى رواية: فربَّ حامل فقه الى مَنْ هُوَ اَفْقَهُ منه (ر .ك بحار الانوار ، ج ۲ ، ص ۱۶۱)
خداوند رحمت كناد كسى را كه سخن مرا بشنود و آن را به هوش سپارد و آن را همان گونه كه شنيده به ديگران باز گويد. پس چه بسيار دارنده فقهى كه فقيه نيست. در روايت ديگرى چنين آمده است: چه بسيار دارنده وحامل فقهى كه آن را به فقيه تراز خود مى سپارد.
