درايه و رجال شيعه در فهرستگان نسخه‏ هاى خطى حديث و علوم حديث شيعه - صفحه 54

24 . گنجينه (موزه) خوى .
25 . سازمان ميراث فرهنگى سمنان .
ونيز: فهرست نسخه هاى عكسى كتابخانه دارالحديث، قم .
تعداد كتابخانه هايى كه نسخه اى از آنها در فهرستگان معرفى شده ، 185 كتابخانه بوده كه از اين تعداد 93 كتابخانه عمومى و 92 كتابخانه خصوصى بوده است . ۱

بخش دوم: درايه شيعه

قسمت اول از فهرستگان، درايه شيعه است كه در ضمن جلد اول فهرستگان ۲ منتشر شده است. در اين بخش 97 عنوان كتاب در موضوع درايه داراى 479 نسخه معرفى شده كه به طور ميانگين براى هر كتاب 5 نسخه معرفى شده است .

طبقات مؤلفان علم درايه شيعه

علم درايه قبل از قرن دهم به صورت جدى مورد توجه قرار نگرفته بود و مباحث آن در ضمن علم رجال مورد بحث و بررسى قرار مى گرفت ۳ . در سده دهم شهيد ثانى با نگارش دو اثر خود در درايه تحولى در اين عرصه پديد آورد و پس از وى شيخ بهايى و پدرش آن را كمال بخشيدند . هرچه به عصر حاضر نزديك ميشويم تعداد مؤلفان علم درايه فزونى گرفته بطورى كه در سده چهاردهم بيشترين آثار را در درايه نسبت به قرون گذشته شاهد هستيم . در ذيل طبقات مؤلفان علم درايه، به ترتيب تاريخى با ذكر اثر هر

1.اسامى اين كتابخانه ها در مقدمه جلد اول فهرستگان ذكر شده است.

2.- جلد اول فهرستگان در سال ۱۳۸۲ش با اين مشخصات چاپ شده است: فهرستگان نسخه هاى خطى حديث و علوم حديث شيعه ، جلد اول درايه و رجال ، قم ، سازمان چاپ و نشر دارالحديث ، بهار ۱۳۸۲ ، وزيرى ، ۷۶ + ۵۵۴ص . اين جلد از بخشهاى زير تشكيل شده است: مقدمه ، هفت تا دوازده ؛ مآخذ و مصادر ، سيزده تا پنجاه و چهار ؛ نام كتابخانه ها ، پنجاه و پنج تا هفتاد و شش ؛ بخش اوّل : درايه شيعه ص۱ـ۱۰۴ ؛ ملحق بخش اوّل : درايه اهل سنّت ۱۰۵ـ۱۳۰ ؛ بخش دوم : رجال شيعه ، ۱۳۱ـ۴۵۲ ؛ ملحق بخش دوم : رجال اهل سنّت ۴۵۳ـ۴۹۲ ؛ فهرست عناوين كتاب هاى معرفى شده ، ۴۹۵ـ۵۱۴ ؛ فهرست پديدآورندگان ، ۵۱۵ـ۵۳۲ ؛ فهرست كاتبان ، ۵۳۳ ـ۵۵۴ .

3.-درمقاله زير نشان داده شده كه ريشه مباحث درايه در احاديث امامان معصوم عليهم السلام است ومحدثان شيعه، از زمان حضور ائمه عليهم السلام همواره به اين مباحث پرداخته اند .در آثار دانشمندان امامى قبل از قرن دهم هجرى نيز مطالب مهم وارزشمند دراين مورد وجود دارد، گرچه نخستين تأليف مستقل شيعى در علم درايه را در قرن دهم مى دانند. ر.ك .مقاله «گزارشى از سير مباحث درايه در اماميه تا سده دهم هجرى»، على نقى خدايارى، فصلنامه علوم حديث، شماره ۳۰،زمستان ۱۳۸۲، ص ۱۳۶ - ۱۶۳.

صفحه از 66