هر دو متن از شباهت غلوکنندگان در باره حضرت عيسي عليه السلام و امام علي عليه السلام خبر ميدهد و البته غاليان در حق حضرت عيسي عليه السلام او را به مقام الوهيت و ربوبيت ميرساندند. در روايتي امام صادق عليه السلام پس از برشمردن اسامي برخي از غاليان، با تقسيم غاليان در حق اهل بيت عليهم السلام به دو گروه به ريشهها و دلايل غلوّ آنان اشاره نمودهاند:
... انّا لا نخلو من کذّاب يکذب علينا او عاجز الرأي کفانا الله مؤنة کل کذاب و اذاقهم حرّ الحديد.^۱
طبق اين حديث، گروهي از غاليان انسانهايي دروغگو، شياد و فاسد بودند که از اين طريق دنبال منافع ديگري بودند. در واقع، آنان دشنمان اهل بيت عليهم السلام بودند که با تظاهر به دوستي اهل بيت عليهم السلام درصدد رسيدن به خواستههاي شيطاني خود بودند و گروه ديگر دوستداراني ضعيف العقل بودند که ظرف ذهني آنان، تحمل درک فضايل و مقامات اهل بيت عليهم السلام را نداشت. بنا بر اين، از دروغگويان و فرصتطلبان پيروي ميکردند و به غلوّ درباره اهل بيت عليهم السلام پرداخته، آنان را به ربوبيت و امور ديگر منتسب ميکردند.
در اينجا با بررسي روايات و دستهبندي آنها تلاش کرده‌ايم تا ملاکها و معيارهاي غلوّ را از ديدگاه اهل بيت عليهم السلام استخراج کنيم.

1. انتساب ربوبيت و الوهيت به اهل بيت عليهم السلام

بيشترين روايات اهل بيت عليهم السلام در مقابله با غاليان در اين باره نقل شده است و گروههاي مشهور غاليان، محوريترين و فاسدترين اعتقادي که داشتند، انتساب ربوبيت و الوهيت به اهل بيت عليهم السلام بوده است. اهل بيت عليهم السلام ضمن لعن و طرد غاليان، انتساب ربوبيت و الوهيت به غيرخدا را مصداق کفر و شرک برشمرده و ادعاي ربوبيت بندگان خدا را به عنوان کوچک جلوه دادن عظمت الهي تعبير مينمودند (يصغرون عظمة الله و يدعون الربوبيّة لعباد الله) و از چنين نسبتهايي که غاليان به آنان ميدادند، به شدت منزجر و برآشفته ميشدند و با تندترين کلمات با آن برخورد مينمودند. به برخي از روايات به عنوان نمونه اشاره ميکنيم:
امام صادق عليه السلام فرمود:
احذروا علي شبابکم الغلاة لا يفسدوهم، فانّ الغلاة شرّ خلق الله، يصغّرون عظمة الله و يدّعون الربوبيّة لعباد الله...؛^۲
مواظب باشيد غاليان، جوانانتان را فاسد نکنند؛ زيرا غاليان بدترين خَلق خدايند، عظمت خداوند را پايين مي‌آورند و براي بندگان خدا ادعاي ربوبيّت مي‌کنند.