معيارهای غلوّ در قرآن و روايات - صفحه 88

بار خدايا! ربوبيّت، سزاوار کسي جز تو نيست و الوهيت، شايسته کسي جز تو نباشد. پس لعن و نفرين خود را نثار نصارا کن که عظمت تو را پايين آوردند و نفرين خود را نثار ديگر مردماني کن که اعتقادي همچون آنان دارند، بار خدايا! ما بندگان تو و زاده بندگان تو هستيم. نه مالک سود و زياني در حق خود هستيم و نه اختيار مرگ و زندگي و حشر و نشر خود را داريم، بار خدايا! هر کس بگويد ما خدا هستيم، به پيشگاه تو از او بيزاري مي‌جوييم ... .

2. شريک قرار دادن اهل بيت عليهم السلام با خداوند در خالقيت و رازقيت و... (تفويض خالقيت، رازقيت، اماته و احياء به اهل بيت عليهم السلام )

ادعاي خالقيت و رازقيت اهل بيت عليهم السلام و اينکه اين امور از سوي خداوند به آنان تفويض شده است، در روايات متعددي از سوي اهل بيت عليهم السلام انکار و اعتقاد به آن مستلزم شرک دانسته شده است. همانطور که پيشتر اشاره شد، صدور اموري چون خلق، زنده کردن و ميراندن از انبيا و ائمه عليهم السلام به عنوان معجزه و کرامت و به اذن الهي و انتساب اين امور به آنان در همين حيطه و اندازه مستلزم غلوّ و شرک نيست؛ چرا که صدور اين امور از آنان در طول اراده الهي قرار داشته و به خواست خداوند صورت مي‌گيرد؛ همچنان که در قرآن به برخي انبيا نسبت داده شده است۱ و در برخي از روايات ائمه عليهم السلام از توانايي خود بر اين امور به اذن الهي اذعان نمودهاند.۲ بنا بر اين، آنچه مصداق غلوّ و شرک است، انتساب عام و مطلق اين امور است؛ نه صدور آنها به عنوان معجزه و کرامت.
نمونهاي از روايات:
امام رضا عليه السلام فرمود:
اللهم لك الخلق ومنك الرزق واياك نعبد واياك نستعين، اللهم انت خالقنا وخالق آبائنا الاولين... ومن زعم ان الينا الخلق وعلينا الرزق فنحن منه براء ... .۳
خدايا! آفرينش از آن توست و روزي از تو، تنها تو را بندگي مي‌کنيم و از تو مدد مي‌جوييم، تويي خالق ما و خالق پدران ما... هر که پنداشت که رجوع آفريدن به سوي ماست و عهده روزي دادن بر ما، ما از او بيزاريم....

عن ياسر الخادم: قلت للرضا عليه السلام : ما تقول في التفويض؟ فقال:
انّ الله تبارك وتعالي فوّض الي نبيّه صلي الله عليه و آله امر دينه فقال:(وَمَا آتَاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاكُمْ عَنْهُ فَانتَهُوا)۴فامّا الخلق والرزق فلا.۵

1.. سوره آل عمران، آيه ۴۹.

2.. الکافي، ج۱، ص۴۷۰، ح۳؛ بصائر الدرجات، ص۲۸۹ ـ ۲۹۴.

3.. الاعتقادات، ص۱۰۰.

4.. سوره حشر، آيه ۷.

5.. عيون اخبارالرضا عليه السلام ، ج۱، ص۲۱۹.

صفحه از 98