زراره گويد که به امام صادق عليه السلام عرض کردم:
انّ رجلاً من ولد عبد الله بن سبا يقول بالتفويض. قال عليه السلام : و ما التفويض؟ قلت: يقول: ان الله عزوجل خلق محمّداً صلي الله عليه و آله و عليّاً عليه السلام ثم فوض الامر اليهما، فخلقا و رزقا و احييا واماتا، فقال عليه السلام : «کذب عدو الله، اذا رجعت اليه فاقرأ عليه الآية التي في سورة الرعد:(أَمْ جَعَلُواْ لِلّهِ شُرَكَاء خَلَقُواْ كَخَلْقِهِ فَتَشَابَهَ الْخَلْقُ عَلَيْهِمْ قُلِ اللّهُ خَالِقُ كُلِّ شَيْءٍ وَهُوَ الْوَاحِدُ الْقَهَّارُ).۱
مردي از اولاد عبد الله بن سبا قايل به تفويض است. فرمود: تفويض چيست؟ عرض نمودم: مي‌گويد که حق تعالي محمد صلي الله عليه و آله و علي عليه السلام را آفريد و بعد از آن، امر را به ايشان تفويض کرد. پس آفريدند و روزي دادند و زنده نمودند و ميراندند. فرمود: دروغ گفته دشمن خدا، وقتي پيش او بازگشتي، آيه سوره رعد را بر او بخوان «... يا براي خدا شريکاني پنداشته‌اند که مانند آفرينش او آفريده‌اند و در نتيجه آفرينش بر آنان مشتبه شده است؟ بگو: خدا آفريننده هر چيزي است، و اوست يگانه قهار».
3. ادعاي علم غيب ذاتي اهل بيت عليهم السلام
علم غيب در عصر نزول قرآن و صدور روايات و حتي بعد از آن معمولاً به معناي علم غيب ذاتي استعمال ميشده است. شواهد و دلايل گوناگوني بر اين مطلب وجود دارد.۲ بنا بر اين، بهترين وجه جمع بين رواياتي که علم غيب را از اهل بيت عليهم السلام نفي ميکنند و صدها روايتي که حداقل بر آگاهي اهل بيت عليهم السلام از برخي امور غيبي تأکيد دارند، آن است که متوني را که به نحو عام و کلي، علم غيب را از اهل بيت عليهم السلام نفي ميکند، بر علم غيب ذاتي حمل کنيم؛ چرا که تنها خداوند است که به نحو استقلالي و بالذات عالم به غيب است و ديگران اگر بخواهند از غيب آگاهي پيدا کنند، به خواست و عنايت الهي خواهد بود. علامه حيدري در اين باره مينويسد:
فعلم الغيب المختص بالله تبارك و تعالي هو الموجود علي نحو الاستقلال و الغني، و من ثم قد يثبت علم الغيب لمخلوق من مخلوقاته تعالي و لکن لا بنحو الاستقلال، بل يکون بذلك فقيراً لله تعالي و محتاجاً اليه، و ممّن يعلم الغيب بهذه الکيفيّة هم الرسل و الأنبياء عليهم السلام حيث قوله جلّ وعلا: (فَلَا يُظْهِرُ عَلَى غَيْبِهِ أَحَدًا ه إِلَّا مَنِ ارْتَضَى مِن رَّسُولٍ).۳ فهؤلاء الرسل الذين ارتضاهم و اصطفاهم و استخلصهم لنفسه، بمقدورهم الاطلاع علي مکنونات علم الغيب بتعليم منه جلّ و علا....۴
1.. الاعتقادات، ص۱۰۰.
2.. ر.ک، بررسي غلوّ در روايات علم اهل بيت از کتاب بصائر الدرجات، ص۸۲ ـ ۸۵ (پايان‌نامه کارشناسي ارشد، از نگارنده).
3.. سوره جن، آيه ۲۶ و ۲۷.
4.. عصمة الانبياء في القرآن، ص۱۳۲ ـ ۱۳۳.
