باران در روايات - صفحه 166

مرحوم طبرسي مينويسد:
أََنزَلَ اللَّهَ مِن السَّمَآءِ أي من نحو السماء عند جميع المفسرين؛۱
همه مفسران بر اين باورند که «از ‌آسمان فرو فرستاد»، يعني از سوي آسمان.
علامه طباطبايي مينويسد:
أَنزَلْنَا مِنَ السَّمَآءِ مَآءً طَهٌورًا؛
يعني از فرادست و «جّو زمين» آب پاکيزه اي فرو فرستاديم.۲
اگر مراد از «معصرات» در آيه 14 سورة نبأ نيز ابرهاي متراکم باشد، منشأ باران ابرهاي به هم فشرده خواهد بود۳ و به نوعي بيانگر مراد از آسمان، که همان جوّ زمين باشد.
کلام امام صادق درباره رنگ آسمان ميتواند گواهي باشد بر اين که مراد از آسمان جو زمين است. ايشان به مفضل فرمودهاند:
هان مفضل، در رنگ آسمان بينديش که خداوند آن را به موافقترين رنگ براي چشم بشر آفريده است؛ رنگي که ديده را قوت ميبخشد.۴
بر اساس آنچه مطرح شد، پذيرفتن برخي منقولات روايي در اين باره، ناممکن خواهد بود. بر پايه اين گونه روايات نقل شده، تکوّن باران نه در ابرها که در بالاتر از ابرهاست و منشا باران را بايد در فراتر از ابرها جستجو کرد و ابر فقط حکم غربال را براي آبهاي بالادستي دارد. برخي از اين روايات به شرح ذيل است:
1. امام صادق عليه السلام از حضرت امير عليه السلام نقل کرده است که حضرت فرمودند:
ابر غربال باران است و اگر چنين نبود؛ هر چه که باران بر آن فرود ميآمد تباه مي‌شد.۵
2. از امام صادق عليه السلام نقل شده است:
اگر ابر نبود زمين خراب ميشد و هيچ گياهي نميروييد، ولي خداوند به ابر دستور ميدهد و آب را غربال کرده و قطره قطره نازل ميشود، ولي خداوند آن را بر قوم نوح بدون حساب فرستاد.۶

1.. مجمع البيان، جا، ص۲۴۶.

2.. الميزان في تفسير القرآن، ج۱۵،ص ۱۳۷ و نيز ر.ک: معارف قرآن، ص۲۶۳.

3.. ر.ک: الميزان في تفسير القرآن، ج۲۰، ص۱۷۸؛ مجمع البيان، ذيل آيه مذکور.

4.. ر.ک: تفسير نمونه، ج۱، ص۸۰.

5.. السحاب غربال المطر و لولا ذالک لا فسد کل شيئي يقع عليه ( بحار الانوار، ج۵۹، ص۳۷۳).

6.. لولا السحاب لخربت الارض فما ينبت شيئا ولکن الله يامر اسحاب فيغر بل الماء فينزل قطرا و انه ارسل عل قوم نوح بغير حساب (بحار الانوار، ج۵۹، ص۳۷۸).

صفحه از 172