باران در روايات - صفحه 170

پارههاي ابر را که براي باريدن آماده، ولي از هم جدا بود، به هم پيوست تا ابرهاي سفيد که پر آب بود به جنبش در آمده و مهياي باريدن گرديد و در اطراف ابرهاي کشيده و دايره مانند برق آن درخشيد.۱
3. حضرت در جايي ديگر ميفرمايد:
بادهاي سخت دريا را زير و رو ميکند و ابرهاي پر باران، دريا را به جنبش ميآورد.۲
ولي اين دو روايت نيز صراحتي بر اين که منشا باران کجاست ندارد؛ تنها بيان شده که ابرهاي پرباران درياها را به جنبش ميآورد يا خداوند آنها را به هم پيوند ميدهد که مهياي بارش شوند، ولي اين که منشا توليد آب موجود در ابرها، چيست و اين آب و از کجا پديد آمده، صراحتي ندارد؛ گرچه برخي آن را مطرح کردهاند.
دکتر لبيب بيضون، پس از طرح مسأله وزش باد بر سطح درياها و بيان اختلاف درجه حرارت ايجاد شده، مينويسد: ابرها ـ که متشکل از ذرات ريز بخار هستند ـ ايجاد شده و به سمت بالا حرکت ميکنند و عبارت حضرت امير عليه السلام را دال بر آن دانسته است،۳ ولي ما چنين دلالتي را از عبارت ياد شده نميفهميم.
3. ممکن است براي رد روايات ياد شده به ضعف سندي آنها توجه کرده و آنها به دليل ضعيف بودن کنار زده شوند.
توضيح اين که: روايت نخستين از روايات ياد شده ـ که مسأله غربال بودن ابرها را مطرح کرده است۴ ـ از کتاب قرب الاسناد حميري نقل شده است که در سند آن، گرچه سندي بن محمد وجود دارد که وي همان ابان بن محمد است۵ و وي را ثقه و وجه في اصحابنا به شمار آوردهاند،۶ ولي در سند روايت ياد شده ابوالبختري وجود دارد که وي همان وهب بن وهب القرشي المدني است که وي را کذاب و بسيار دروغگو معرفي کردهاند.۷ پس روايت نخستين دچار ضعف سند بوده و بدين لحاظ قابل ردّ است.
اما روايت دوم۸ ـ که از کتاب المحاسن برقي نقل شده ـ گرچه احمد بن محمد بن خالد، صاحب کتاب، ثقه و مورد اطمينان است، ولي در مورد وي نقل شده است که از ضعفا نقل حديث ميکرده است.۹ پدر وي را نيز ضعيف در حديث تلقي کردهاند۱۰ که او نيز در سند حديث دوم قرار دارد.

1.. بحار الانوار، ج۵۹، ص۳۷۳.

2.. حتي اذا تمخضت لجة المزن فيه و التمع برقه في کففه... (همان، ص۲۵۹).

3.. همان، ص۶۷۱.

4.. ر.ک: الاعجاز العلمي عند الامام علي، ص۳۵.

5.. معجم رجال الحديث، ج۸، ص۳۱۸.

6.. همان.

7.. همان، ج۲۱، ص۴۱؛ ج۱۹، ص۲۱۱؛ نيز جامع الرواه، ج۲، ص۳۰۲.

8.. بحار الانوار، ج۵۹، ص۳۷۸.

9.. معجم رجال الحديث، ج۲، ص۲۶۱.

10.. همان، ج۱۶، ص۶۵.

صفحه از 172