2. اکثر روايات عبيد، بي اختلاف نيست و يک روايت را با چندين عنوان ذکر کرده است؛ به عنوان نمونه از عبيد منقول است امام صادق عليه السلام فرمودند: باکي نيست طواف نافله را بي‌وضو به جا آورند و بعد از آن وضو بسازند و نماز سنت را با وضو به فعل آورند؛ يعني اگر سهواً واقع شده باشد و اگر طواف را عمداً بي‌وضو واقع سازند، وضو بسازند و در طواف سنت با وضو باشند. و يا به سندي ديگر، از او منقول است که به امام صادق عليه السلام عرض کرد: شخصي طواف بي‌وضو کرد. حضرت فرمودند: اگر طواف سنت است، وضو بسازد و نماز را به جا آورد. و يا در حديثي ديگر از او منقول است که به آن حضرت عليه السلام عرض کردم: من طواف نافله مي‌کنم و بي‌وضو هستم. حضرت فرمودند: وضو بساز و نماز کن؛ گرچه عمداً طواف را بي‌وضو کرده باشي.۱
3. محمد بن مسلم از امام باقر يا امام صادق عليهما السلام سؤال کرد در مورد شخصي که طواف خانه خدا کند و نماز طواف را فراموش کند تا آن‌که پنج شوط به جا آورد يا کمتر از پنج شوط، حضرت فرمودند: سعي را مي‌گزارد تا آن‌که دو رکعت را در مقام ابراهيم به جا مي‌آورد و بعد از آن مي‌آيد و از آنجا که رها کرده است، شروع مي‌کند تا سعي را تمام کند. اين حديث نقل به معنا شده است. ۲
4. منقول است از عنبسه عابد از امام صادق عليه السلام تفسير آيه 62 سورة فرقان ۳ را سؤال کرد. حضرت فرمودند: مراد از آيه آن است که هر نمازي در شب فوت شده باشد، در روز به جا آورد و هر چه در روز فوت شده باشد، در شب به جا آور. ممکن است جزو اول حديث نقل به معنا شده باشد که حضرت گويا فرموده باشند: هر چه در شب فوت شده باشد، در روز آن را قضا کن. ۴
5. مضمون حديث عبدالله بن سنان از امام صادق عليه السلام منقول است نمازي که شخصي، به جماعت به جا آورد، زيادتي بر نماز فرادي به بيست و پنج درجه در بهشت دارد. پس نماز جماعت بر نماز فرادي به بيست و چهار نماز ـ که با اصل آن، بيست و پنج نماز است ـ زيادتي دارد. عبارت حديث، چنين است که حضرت فرمودند: نماز جماعت بر نماز فرادي به بيست و چهار درجه ـ که با اصل، بيست و پنج نماز مي‌باشد ـ زيادتي دارد. اين عبارت، در نهايت فصاحت است و مطلوب از آن ظاهر مي‌شود و تغيير از نقل من حيث المعني، به اين جا رسانيده است. ۵
چنان‌که در ابتداي بحث گفتيم، مجلسي معتقد است که توسط صدوق نقل به معنا در روايات صورت گرفته است. در ذيل به برخي از نمونه‌هاي نقل به معنا شده توسط صدوق مي‌پردازيم: ۶
1.. ر.ک: همان، ج ۸ ، ص ۱۸ ـ ۱۹.
2.. ر.ک: همان، ج۸ ، ص ۴۳.
3.. «خداوند شما، آن خداوندي است که شب و روز را جانشين يکديگر گردانيده است، از براي کسي که متذکر خواهد شد يا شکر الهي را به جا آورد».
4.. ر.ک: لوامع صاحبقراني، ج ۵، ص ۲۱۴.
5.. ر.ک: همان ، ج۴، ص ۳۷۱.
6.. براي ساير نمونه‌ها ر.ک: همان، ج۱، ص۴۲۷؛ ج۲، ص۴و۲۵۴؛ ج۳، ص ۳۴۵ ـ ۳۴۶؛ ج۴، ص ۱۲۳ ـ ۱۲۵ و۴۳۲ و۴۵۵ ـ ۴۵۶ و۴۵۸ ـ ۴۵۹ و۴۷۲ و۵۶۱؛ ج ۵،ص ۵۴ و۲۴۰ و ۴۲۳ ـ ۴۲۴؛ ج۶، ص۲۱۳ و۳۶۳ و۴۰۰ و۶۴۳ ؛ ج۷، ص۲۵ ـ ۲۶ و۴۲ و۱۸۴ و۲۶۷ و۳۵۶ و۳۶۶ و۶۷۱ ـ۶۷۳؛ ج ۸، ص ۱۷۶و ۲۰۲ ـ ۲۰۳.
