رهبر معظم انقلاب در سخنرانی به مناسبت چهلمین سالگرد آغاز دفاع مقدس به سه آیه قرآن کریم استناد کردند که میتوان از آن با عنوان آیات «شهادت، مقاومت و بشارت» یاد کرد.
رهبر معظم انقلاب در سخنرانی ویدئویی ۳۱ شهریورماه، به مناسبت چهلمین سالگرد آغاز دفاع مقدس، به تبیین ابعاد مختلف دفاع مقدس از آغاز تا پایان آن، مدیریت کارگشای امام خمینی(ره)، منطق قبول قطعنامه، عقلانیت این اتقاق و مواظبت در برابر خطر تحریف دستاوردهای دفاع مقدس و... پرداختند.
ایشان در این سخنرانی جامع به سه آیه قرآن حول محور شهادت نیز استناد کردند؛ آیه ۲۳ سوره «احزاب»، آیه ۱۷۰ سوره «آل عمران» و آیه ۳۰ سوره «فصلت» که متن و ترجمه این آیات به شرح ذیل است:
آیه ۲۳ سوره احزاب :«مِنَ الْمُؤْمِنِينَ رِجَالٌ صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَيْهِ فَمِنْهُمْ مَنْ قَضَىٰ نَحْبَهُ وَمِنْهُمْ مَنْ يَنْتَظِرُ وَمَا بَدَّلُوا تَبْدِيلًا؛ از ميان مؤمنان مردانىاند كه به آنچه با خدا عهد بستند صادقانه وفا كردند. برخى از آنان به شهادت رسيدند و برخى از آنها در [همين] انتظارند و [هرگز عقيده خود را] تبديل نكردند.»
آیه ۱۷۰ سوره آل عمران: «فَرِحِينَ بِمَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَيَسْتَبْشِرُونَ بِالَّذِينَ لَمْ يَلْحَقُوا بِهِمْ مِنْ خَلْفِهِمْ أَلَّا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ؛ به آنچه خدا از فضل خود به آنان داده است شادمانند، و براى كسانى كه از پى ايشانند و هنوز به آنان نپيوستهاند شادى مىكنند كه نه بيمى بر ايشان است و نه اندوهگين مىشوند.»
آیه ۳۰ سوره فصلت: «إِنَّ الَّذِينَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَيْهِمُ الْمَلَائِكَةُ أَلَّا تَخَافُوا وَلَا تَحْزَنُوا وَأَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ الَّتِي كُنْتُمْ تُوعَدُونَ؛ در حقيقت، كسانى كه گفتند: «پروردگار ما خداست»؛ سپس ايستادگى كردند، فرشتگان بر آنان فرود مىآيند [و مىگويند:] «هان، بيم مداريد و غمين مباشيد، و به بهشتى كه وعده يافته بوديد شاد باشيد.»
نقطه مشترک هر سه آیه، جایگاه رفیع شهادت و مجاهات در راه خدا و مقام بالای شهید و پیام بشارت خداوند به شهداست.
تفسیر نمونه پیرامون این سه آیه چنین آورده است که:
ـ آیه ۲۳ سوره احزاب:
این آیه اشاره به گروه خاصى از مؤمنان است كه در تأسى به پيامبر (ص) از همه پيشگامتر بودند و بر سر عهد و پيمانشان با خدا يعنى فدا كارى تا آخرين نفس و آخرين قطره خون ايستادند. به عكس منافقان و يا مؤ منان ضعيف الايمان كه طوفان حوادث آنها را به اين طرف و آن طرف مى افكند، و هر روز فكر شوم و تازه اى در مغز ناتوان خود مى پروراندند، اينان همچون كوه ، ثابت و استوار ايستادند، و اثبات كردند عهدى كه با او بستند هرگز گسستنى نيست.
آيه چنان مفهوم وسيعى دارد كه تمام مؤمنان راستين را در هر عصر و هر زمان شامل مىشود، چه آنها كه جامه شهادت در راه خدا بر تن پوشيدند و چه آنها كه بدون هيچگونه تزلزل بر سر عهد و پيمان با خداى خويش ايستادند و آماده جهاد و شهادت بودند.
ـ آیه ۱۷۰ سوره آل عمران:
این آیه به گوشهاى از مزايا و بركات فراوان زندگى برزخى شهيدان اشاره كرده و مىفرمايد: آنها به خاطر نعمتهاى فراوانى كه خداوند از فضل خود به آنها بخشيده است خوشحالند.
خوشحالى ديگر آنها بخاطر برادران مجاهد آنها است كه در ميدان جنگ شربت شهادت ننوشيدهاند و به آنها ملحق نشدهاند زيرا مقامات و پاداشهاى آنها را در آن جهان به خوبى مىبينند و از اين رو مستبشر و شاد مىشوند.
به دنبال آن مىافزايد: شهيدان احساس مىكنند كه برادران مجاهد آنها، پس از مرگ، هيچگونه اندوهى نسبت به آنچه در دنيا گذاردهاند ندارند و نه هيچگونه ترسى از روز رستاخيز و حوادث وحشتناک آن؛ الا خوف عليهم و لا هم يحزنون؛ اين جمله، تفسير ديگرى هم ممكن است داشته باشد و آن اينكه شهيدان علاوه بر اين كه با مشاهده مقامات برادران مجاهدى كه به آنها ملحق نشدهاند خوشحال مىشوند، خودشان هم هيچگونه ترسى از آينده و غمى از گذشته ندارند.
ـ آیه ۳۰ سوره فصلت:
مىدانيم روش قرآن براى تبيين مطالب اين است كه امور متضاد را در برابر هم قرار مىدهد تا با مقايسه با يكديگر وضع آنها به خوبى روشن گردد و از آنجا كه در آيات گذشته سخن از منكران لجوجى در ميان بود كه بر كفر پافشارى داشتند و خداوند آنها را به عذابها و كيفرهاى مختلف تهديد مىكند، در آيه مورد بحث سخن از مؤمنانى است كه در ايمانشان راسخ و پا بر جا هستند و خداوند به هفت پاداش و موهبت كه براى آنها قرار داده اشاره مىكند كه غالباً نقطه مقابل كيفرهاى گذشته است.
نخست مىگويد: كسانى كه مىگويند پروردگار ما الله است، سپس بر سر گفته خود مىايستند و كمترين انحرافى پيدا نمىكنند و آنچه لازمه آن است در عمل و گفتار نشان مىدهند، فرشتگان الهى بر آنها نازل مىشوند كه نترسيد و غمگين مباشيد.
چه تعبير جامع و جالبى كه در حقيقت همه نيكیها و صفات برجسته را در بر دارد؛ نخست دل به خدا بستن و ايمان محكم به او پيدا كردن، سپس تمام زندگى را به رنگ ايمان در آوردن و در محور آن قرار دادن.
بسيارند كسانى كه دم از عشق الله مىزنند، ولى در عمل استقامت ندارند، افرادى سست و ناتوانند كه وقتى در برابر طوفان شهوات قرار مىگيرند با ايمان وداع كرده و در عمل مشرک مىشوند و هنگامى كه منافعشان به خطر مىافتد همان ايمان ضعيف و مختصر را نيز از دست مىدهند.
کوتاه سخن اين كه ارزش انسان كه در ايمان و عمل صالح خلاصه مىشود در اين آيه در جمله «قالوا ربنا الله ثم استقاموا» منعكس شده است.
از مجموع این آیات میتوان به نکات و پیامهای زیر اشاره کرد:
ـ دفاع از حقّ تا مرز شهادت، نشانه صداقت در ايمان است.
ـ انتظار شهادت نيز يك ارزش است.
ـ شهادت برخى مؤمنان، عامل عقبنشينى يا دلسردى ديگر مؤمنان نمىشود.
ـ مؤمنان واقعى پايبند عهد و پيمان خود با خدا هستند و هيچ چيز حتّى شهادت دوستان و عزيزان، روحيه آنان را تغيير نمىدهد.
ـ شادى شهدا به الطاف الهى است، نه عملكرد خودشان.
ـ شهدا الطاف الهى را تفضّل الهى مىدانند، نه پاداش خون خود.
ـ شهدا از همرزمان خود دل نمىكنند و آينده خوب را به آنها بشارت مىدهند.
ـ شهدا زندگى جمعى دارند، به يكديگر ملحق مىشوند و در انتظار ديگران هستند.
ـ علاقه به سعادت ديگران و ملحق شدن آنان به كاروان عزّت و شرف، يك ارزش است.
ـ كاميابى شهدا، هميشگى است و هرگز غم از دست دادن نعمتى را ندارند.
ـ آن چه ايمان را بارور مىكند و به نتيجه مىرساند، مقاومت است.
ـ استقامت، در كنار ايمان ارزش است وگرنه كفار نيز بر باطل خود استقامت دارند.
ـ انسان در اثر ايمان و مقاومت، فرشتگان را به خود جلب مىكند.
ـ مقاومتِ در راه حق، هم خوف از آينده را برطرف مىكند و هم حزن و اندوه نسبت به گذشته را.
ـ بالاترين هديه آسمانى كه فرشتگان براى مؤمنان مقاوم مىآورند، آرامش روحى و روانى است.