پژوهشي در باره خُذُوا بِمَا رَوَوْا وَ ذَرُوا مَا رَأَوْا - صفحه 160

عن علي بن يعقوب، عن مروان بن مسلم». پس روشن است که تمامي شخصيت‌هاي معروف نبي‌فضال ـ که ما دستور داريم به رواياتشان عمل کنيم ـ از علي روايت کرده‌اند. اين نقل روايت، محکم‌ترين اماره وثاقت است؛ علاوه بر آن که برخي از بني‌فضال از اصحاب اجماع هستند.
تلاش محدث نوري براي استدلال بر وثاقت علي بن يعقوب دو دستاورد از روايت۱ و اسانيد روايات۲ دربر داشته است. او اين استدلال را در صفحات متعددي از کتاب خود تکرار کرده۳ و از آن به قاعده‌اي کلي از روايت مورد بحث و نيز توثيقي عام براي راويان آن دست يافته است.

چهار. حجيت قول ثقه، اگر چه امامي نباشد

محقق نراقي براي اثبات حجيت خبر واحد به دلايلي استدلال کرده که چهارمين آنها چنين است:
الدليل الرابع: الأخبار المحفوفة بالقرائن، المفيدة للقطع بحجية الأخبار الآحاد، بل المتواترة معنى.
و بيان ذلک: أنّه قد وردت أخبار کثيرة من الصحاح و غيرها، دالة على وجوب العمل بالأخبار المروية عن أئمتنا الأخيار عليهم السلام، و انضمت معها قرائن مفيدة للعلم بصحة مضامينها، و هي کثيرة جدّا، و کثير منها واضح الدلالة. و في دلالة بعضها و إن أمکن نوع من المناقشات، إلّا أنّ من ضم بعضها مع بعض يحصل القطع بالحجية.أما الأخبار فکثيرة؛
دليل چهارم. اخبار محفوف به قراين، حجيت اخبار آحاد، بلکه اخبار متواتر المعني را قطعي مي‌نمايانند.
بدين معنا که احاديث صحيح و غير صحيح فراواني وارد شده که بر وجوب عمل به احاديث نقل شده از ائمه عليهم السلام دلالت دارد و قرايني با آنها همراه شده که مفيد علم به درستي مضمون روايات است. اين گونه روايات فراوان است و بسياري از آنها دلالت روشني دارند. برخي ديگر، اگرچه دلالتشان روشن نيست و محل اشکال است، اما اگر اخبار ديگر را با آنها همراه سازيم، به حجيتشان قطع پيدا مي‌شود. اين گونه احاديث نيز فراوان است...
سپس دسته‌اي از احاديث را ذکر کرده تا آنجا که گفته است:
الثالث عشر: ما رواه الشيخ في کتاب الغيبة بسند عال صحيح، عن أبي جعفر الثاني عليه السلام في بني فضال، أنه قال: «خذوا بما رووا و دعوا ما رأوا». دل بالإجماع المرکب على وجوب الأخذ بقول کل من کان ثقة و إن لم يکن إماميا؛۴

1.. دستاورد از روايت: تمامي کساني که بني فضال از آنها روايت کرده‌اند، ثقه‌اند؛ بدين استدلال که: امام عليه السلام دستور داده تمامي مرويات بني‌فضال اخذ شود. پس تمامي آنها حجت‌اند. از آنجا که بين روايات بني‌فضال از جهت راويان آنها تفصيلي قايل نشده، پس تمامي کساني که بني‌فضال از ايشان روايت کرده‌اند، ثقه‌اند؛ که اگر چنين نباشد، همه روايات آنها حجت نخواهند بود.

2.. تمامي معروفين خاندان فضال از علي بن يعقوب هاشمي روايت کرده‌اند.

3.. از جمله: علاوه بر اين که شخصي مانند علي بن حسن بن فضال ـ که در نقل و روايت دقيق و محتاط است ـ از او روايت کرده است. در باره او و ساير بني‌فضال روايت شده است که آنچه آنها روايت کرده‌اند، اخذ کنيد (خاتمة المستدرک، ج ۱، ص ۷۸).

4.. عوائد الايام، ص ۴۶۶.

صفحه از 170