پژوهشي در باره خُذُوا بِمَا رَوَوْا وَ ذَرُوا مَا رَأَوْا - صفحه 161

سيزدهم. آنچه شيخ طوسي در کتاب الغيبة به سند عالي صحيح از ابوجعفر ثاني عليه السلام در باره بني فضال نقل کرده است که فرمود: «خذوا بما رووا و دعوا ما رأوا»، به اجماع مرکب بر وجوب اخذ روايت‌هاي تمامي ثقات دلالت مي‌کند؛ اگر چه امامي نباشد.
اين سخن، به صراحت، خبر ثقه را، اگر چه امامي نباشد و يا فطحي باشد، به مقتضاي روايت ياد شده، حجت مي‌داند.

پنج. آثار فقهي

افزون بر آثار و نتايج رجالي و اصولي اين روايت، ثمرات فقهي نيز دارد. کسي که مشايخ بني‌فضال را ثقه بداند، برخي از رواياتي را که داراي سند ضعيف هستند، صحيح مي‌داند و در عرصه‌هاي مختلف علمي، از جمله فقه، بر آنها اعتماد مي‌کند؛ همچنان که باورمندان به صحت رواياتي که صحيحاً از بني‌فضال نقل شده، به برخي از روايات ضعيف اعتماد مي‌کند و آنها را بر اساس همين مبنا صحيح مي‌دانند و در نتيجه در فقه و... از آنها بهره مي‌گيرند. در اينجا نمونه‌هايي را نقل مي‌نماييم:
1. شيخ انصاري در کتاب الطهارة نوشته است:
نعم، روى الشيخ في الموثّق عن عمّار عن أبي عبد اللَّه عليه السلام: «أنّه سأل عن الموضع
القذر يکون في البيت أو غيره فلا تصيبه الشمس و لکنّه قد يبس الموضع القذر؟ قال:
لا يصلّى فيه و أعلِم موضعه حتّى تغسله .. الحديث». و ظاهرها جواز غسلها بالماء القليل
و السند لا يخلو عن قوّة، لوجود بني فضّال فيها الذين ورد فيهم: «خذوا ما رووا و
ذروا ما رأوا».
و المسلّم من قاعدة «نجاسة الغسالة» ما إذا جذبت الأرض جميع الغسالة أو أکثرها، و إلّا فلا يخلو جسم من أن يجذب من الغسالة شيئاً على حسب استعداده‏۱ ...
آري، شيخ در حديثي موثق، از عمار، از ابي عبدالله عليه السلام نقل کرده است که از جاي نجاستي که در خانه يا غير خانه است پرسيد که خورشيد بر آن نمي‌تابد، اما جاي آن خشک شده است، فرمود: در آنجا نماز نخواند و آن جا را مشخص کند تا تطهيرش سازد...». ظاهر حديث، جواز تطهير با آب قليل است و سند آن نيز خالي از قوت نيست؛ به دليل وجود بني‌فضال در آن که در باره آنها آمده است: «خذوا مارووا و ذروا مارأوا».
و مسلم از قاعده «نجاست غساله» آن است که زمين در صورتي نجس مي‌شود که تمامي يا بيشتر غساله را به خود جذب کند، وگرنه جسمي نيست که به حسب استعدادش، چيزي از غساله را جذب نکند...
2. در کتاب الصلاة نوشته است:

1.. کتاب الطهارة، ج ۲، ص ۳۷۹.

صفحه از 170