روش‌شناسي « منهاج البراعة في شرح نهج البلاغة » - صفحه 224

ج: بهره‌گيري از روايات براي موضوعي خاص(جداي از شرح عبارت امام)

شارح هنگامي که در صدد بحث از موضوعاتي خاص مي‌شود، رواياتي براي تأييد نظر خود نقل مي‌کند؛ به عنوان نمونه در بحثي که درباره به صوفيه و آرا و عقايد ايشان دارد، با باز نمودن فصلي با نام «في الاخبار الواردة في ذم الصوفية»، به بيان روايات منقول از ائمه به طور مفصل مي‌پردازد.۱ همچنين در بخشي ديگر ـ که به بررسي معناي ريا و سمعه مي‌پردازد ـ روايات مربوط به دو صفت ريا و سمعه را نقل کرده است.۲ همچنين است روايات منقول در باره غيبت و ادله حرمت آن.۳

د: استفاده از روايات تفسيري در ضمن شرح کلام امام

شارح براي شرح کلام امام که گاه از آيات بهره برده است، در ضمن تفسير آيات از روايات ذيل تفسير استفاده کرده است تا افزون بر تفسير آيات به شرح عبارات امام نيز پرداخته باشد. به عبارت ديگر، استفاده ديگري که شارح در شرح خود از روايات نموده، بهره‌گيري از تفسير قرآن در تبيين مقصود نهج‌البلاغه است؛ مثلاً در تفسير آيات مربوط به قوم سبأ۴ ، بني اسرائيل،۵ سليمان نبي۶ ، داستان اصحاب رسّ۷ و همچنين تفسير سوره تکاثر، ذيل خطبه 219۸ يا ذيل خطبه 113 در تفسير آيه 103 آل عمران۹ يا در خطبه اول، ذيل خلقت آسمان و زمين و... پس از ذکر آيات مرتبط، به روايات تفسيري ذيل آيات و ديگر احاديث مربوط به خلقت و آفرينش پرداخته است.۱۰ در تمام اين موارد از روايات مربوط به تفسير آيات استفاده کرده است. البته گاه به صورت مجموعه‌اي و گاه به شکل چند روايت از آنها بهره برده است.

ه : بهره‌گيري از روايات براي سند و منبع

شارح براي اشاره به سند و منبع خطبه‌ها و نامه‌ها از کتب حديثي استفاده کرده و طبق زياده و نقصان هر کدام از سخنان امام به خطبه‌هاي منقول از امام علي عليه السلام در کتب روايي اشاره مي‌کند. بيشتر استفاده وي از کتاب الکافي و بحار الانوار است؛ به عنوان مثال در پايان شرح کلام هفده به نقل از الکافي سند کلام را همراه با زياده و نقصان آن نقل کرده است.۱۱
يا در خطبه 20 آورده:

1.. همان، ج ۱۴، ص ۲ ـ ۲۱.

2.. همان، ج ۳، ص ۳۲۴ ـ ۳۳۰.

3.. همان، ج ۸، ص ۳۷۷ ـ ۳۸۱.

4.. همان، ج ۱۰، ص ۸۰ ـ ۸۳ .

5.. همان، ج ۱۰، ص۸۳ ـ ۸۶ .

6.. همان، ج ۱۰، ص ۳۳۲ ـ ۳۳۹.

7.. همان، ج ۱۰، ص ۳۳۹ ـ ۳۴۶.

8.. همان، ج ۱۴، ص ۲۱۱ ـ ۲۱۴.

9.. همان، ج ۸ ، ص ۶۸ ـ ۶۹ .

10.. همان، ج ۱، ص ۳۹۵ ـ ۳۹۸.

11.. همان، ج ۳، ص ۲۶۱.

صفحه از 244