المستفاد من الکافي أنّ هذه الخطبة ملتقطة من خطبة طويلة و روي صدرها هناک باختلاف لما أورده السّيد هنا.
در ادامه، روايتي را که در الکافي نقل شده، نقل ميکند.۱
يا ذيل کلام 109 آورده است:
اعلم أنّ هذه الخطبة الشريفة حسبما أشرنا إليه ملتقطة من خطبة طويلة روي تمامها الشيخ المحدّث الثقة أبي محمّد الحسن بن علي بن شعبة ـ قدّس اللَّه سرّه ـ في کتاب تحف العقول قال: خطبته عليه السلام المعروفة بالدّيباج: الحمد للَّه فاطر الخلق... .۲
استفاده از علوم، آرا و افکار مختلف
الف: استفاده از تفسير و علوم قرآني
شرح برخي از سخنان امام رنگ تفسير آيات قرآن ميگيرد و گاه در ارائه تفسير نيز افراط ميکند؛ اما از موارد تفسيري وي ميتوان به تفسير آيه 15 سبأ ۳ ، تفسير آيات 24 ـ 26 سوره مائده و بررسي داستان بني اسرائيل۴ ، آيات مربوط تفسير آيات 15 ـ 16 سوره نمل مربوط به سليمان نبي (ذيل خطبه 181 که امام مختصر اشارهاي به سليمان ميکنند)۵ ، تفسير آيات سورههاي «فرقان» و «ق»، ذيل همان خطبه در باره داستان اصحاب رسّ۶ ، تفسير سوره تکاثر ذيل خطبه 219 ۷ و... اشاره کرد. شارحهاي در بخشي از لوازمات استفاده مفسر براي تفسير قرآن، مانند نهي از تفسير به رأي نيز استفاده کرده است.۸ نکاتي نيز از علوم قرآني ذيل شرح کلام بهره جسته است؛ از جمله: چگونگي نزول قرآن بر پيامبر۹ ، تحريفناپذيري قرآن،۱۰ تشريح آيات ناسخ و منسوخ۱۱ و... .
ب: بهرهگيري از علوم حديثي (و نقد حديث و روايت)
با توجه به سيطره شارح بر روايت و استفادههاي فراوان از احاديث، رويکرد ديگر شارح به روايات رويکرد نقدي است. وي در بيشتر موارد رواياتي را که مخالف با روح کلي مستنبطه از قرآن، سنت، عقل و... ديده،
1.. همان، ج ۳، ص ۲۹۹.
2.. همان، ج ۸، ص ۸ و نيز... ج ۴، ص ۸۰ .
3.. همان، ج ۱۰، ص ۸۰ ـ ۸۳ .
4.. همان، ج ۱۰، ص۸۳ ـ ۸۶ .
5.. همان، ج ۱۰، ص ۳۳۲ ـ ۳۳۹.
6.. همان، ج ۱۰، ص ۳۳۹ ـ ۳۴۶.
7.. همان، ج ۱۴، ص ۲۱۱ ـ ۲۱۴.
8.. همان، ج ۲، ص ۲۲۶.
9.. همان، ج ۲، ص ۱۹۴ ـ ۲۰۰.
10.. همان، ج ۲، ص ۲۰۰ ـ ۲۲۶.
11.. همان، ج ۲، ص ۱۸۶.