تخصصي و علمي برخوردار است که ويژه انديشمندان و عالمان به شمار مي‌آيد، نه قشر متوسط؛ لذا حال که بر اين مبنا سامان يافته، به نظر مي‌رسد که نيازي به ترجمه فارسي نبوده، به علاوه که لا به لاي شرح از اشعار فارسي استفاده شده است؟ بر همين اساس، اين سوال باقي مي‌ماند که دليل استفاده از ترجمه فارسي به شکل تحت اللفظي چيست؟! البته مي‌توان چنين توجيه نمود که اين ترجمه با توجه به عصر مؤلف (يکصد و اندي سال پيش) صورت گرفته، لذا ترجمه به شکل تحت اللفظي بيان شده است.

نتيجه

شرح منهاج البراعة في شرح نهج البلاغة اثر گران‌ارج ميرزا حبيب الله خويي شرحي برجسته و مفصل از نهج البلاغة است. در اين شرح ـ که به صورت ترتيبي پيش رفته است ـ شارح کوشيده مباحث گونه گون ادبي، روايي، اخلاقي و هم چنين تاريخي و کلامي را عرضه نمايد. به علاوه، در مناقشه با شرح ابن ابي الحديد سعي کرده به مناسبت و فراخور بحث به نقادي بپردازد. خصوصيات کلي شرح ـ که سبب شده متمايز از شروح پيشين خود باشد ـ عبارت‌اند از: بسط و تفصيل نويسي، تقيد شارح نسبت به نقل آيات و روايات در شرح کلام امام، ويژگي‌هاي ادبي و کلامي در منهاج البراعة با دو گزاره و مؤلفه برمي‌خوريم که سبب شده، شرح از نظم و ساختار مناسبي برخوردار باشد: از آن جمله است گزاره‌ها به لحاظ ساختار و گزاره به لحاظ محتوا که در مقاله به تفصيل از آنها سخن رفت. از جمله موارد «آسيب شناسي شرح منهاج البراعة» که در مقاله به طور مفصل از آن‌ها سخن رفت، مشخص نکردن مصدر و منبع و يا گوينده برخي اقوال، تطويل‌گويي در شرح خطبه‌ها، بيان مطالب استطرادي در شرح، استطراد در بخش «اللغة» و عدم ارائه ترجمه فارسي روان است، که در مقاله به نمونه‌هايي از آنها اشاره شد.

کتابنامه

ـ چشمه خورشيد ( آشنايي با نهج البلاغة)، مصطفي دلشاد تهراني، تهران: انتشارات دريا، چاپ دوم، 1382ش.
ـ الذّريعة الي تصانيف الشيعة، آقابزرگ تهراني، بيروت: دارالاضواء، الطبعة الثانية، [بي تا].
ـ شروح نهج البلاغة، حسين جمعه عاملي، بيروت: مطبعة الفکر، 1403 ق.
ـ في ظلال نهج البلاغة محاولة لفهم جديد، محمد جواد مغنيه، بيروت: دارالعلم للملايين، الطبعة الثالثة، 1358ق.
ـ مصادر نهج البلاغة و أسانيده، سيد عبدالزهرا حسيني خطيب، بيروت: دار الزهرا، الطبعة الرابعة، 1402ق.
ـ منهاج البراعة في شرح نهج البلاغة، ميرزا حبيب الله هاشمي خويي، تصحيح: سيد ابراهيم ميانجي، تهران: مکتبة الاسلامية، الطبعة الرابعة، 1358 ش.
ـ نقباء البشر في القرن الرابع عشر، آقابزرگ تهراني، تعليقات: سيد عبدالعزيز طباطبايي، مشهد: دارالمرتضي، الطبعة الثانية، 1404 ق.