وجود خارجي داشته باشد.۱
شوشتري از اين منبع در نقد و تصحيح متون رجالي نيز بهره ميگيرد؛ براي مثال، در شرح حال «ابراهيم ابن موسي المروزي» ميگويد که کتاب الخصال «چهل حديث» را از او، از امام کاظم روايت کرده است. و در نقد و تصحيح اين عنوان ميگويد که از نقل اين روايت در ثواب الاعمال به دست ميآيد که نام اين راوي «موسي ابن ابراهيم المروزي» است.۲
د. نقش سند احاديث راوي در داوري ديدگاههاي متعارض رجالي؛ کتب رجالي در معرفي بسياري از راويان احاديث، با يکديگر اختلاف و گاه تناقض دارند. بررسي سند روايات راويان ميتواند معياري در ترجيح اقوال در باره يک راوي باشد.
از مسائلي که در حوزه معرفي راويان در کتب رجال مطرح است و گهگاه بين رجاليان اختلاف نظر در پي داشته است، تعيين نام راوي است. شوشتري در شرح حال «هشام بن مثني الرازي» ميگويد که رجال النجاشي او را «هاشم بن مثني» معرفي کرده است.۳ به عبارت ديگر، دستهاي از رجاليها، نام او را «هشام» و رجال النجاشي نام او را «هاشم» دانسته است. شوشتري معتقد است که اختلاف «هاشم و هشام»به علت تشابه خطي به وجود آمده و بعيد نيست که «هشام بن مثني» درست باشد. وي ورود راوي را به اين صورت، در سند رواياتش دليل اين انتخاب قرار ميدهد.
فورد في [باب] الابتداء بمكه [كتاب] الفقيه و في [باب] النص علي صادق عليه السلام [كتاب] الكافي و ...۴
در حوزه معرفي راويان به تعيين «نام پدر» راوي نيز پرداخته ميشود. شوشتري در شرح حال «يحيي بن محمد بن عليم» ميگويد برخي از رجاليها همچون نجاشي او را «يحيي بن عليم»۵ دانستهاند. و برخي ديگر مانند فهرست شيخ طوسي او را «يحيي بن محمد بن عليم»۶ دانستهاند. به عبارت ديگر، برخي از رجاليها نام پدر او را «عليم» و برخي ديگر «محمد» دانستهاند. وي راهکار برون رفت از اين مشکل را گردآوري روايات راوي ميداند. شوشتري معتقد است تنها يک روايت از او در باب «تعقيب» کتاب الكافي به دست ما رسيده و در آن جا نام او و پدرش به لفظ «يحيي بن محمد» آمده است.۷
1.. همان، ص۴۰۵.
2.. همان، ج۱، ص۲۱۱.
3.. رجال النجاشي، ص۴۳۵.
4.. قاموس الرجال، ج۹، ص۳۶۴.
5.. رجال النجاشي، ص۴۴۱.
6.. فهرست الطوسي، ص۱۷۷.
7.. قاموس الرجال، ج۹، ص۴۲۶.