گونه‌شناسي روايات القرائات سياري

روح الله شهيدي ^۱

چکيده

کتاب القرائات سياري از مهم‌ترين مصادر روايات تحريف نماست و دانشيان شيعي در ضمن ديگر روايات، به نقد آن و نويسنده‌اش پرداخته‌اند. در پژوهش پيش رو، اين کتاب، به صورت مستقل، مورد توجه قرار گرفته است. روايات اين مجموعه به چهار دسته، تفسيري، فضايل، احکام و آداب تلاوت، قرائات و متفرقه تقسيم شده‌اند. بر اين اساس، بيش از يک سوم روايات کتاب در حوزه بحث تحريف قرآن قرار نمي‌گيرند. ساير روايات هم به دلايلي چون تفسيري بودن روايات در خود القرائات و منابع ديگر، تفاوت قرائات منقول از يک امام در باره آيه‌اي واحد، تفسيري بودن سياق روايت، تضمين آيه در کلام امام و غيره نشانه تغيير در نصّ قرآني نيستند.

کليد واژه‌‌ها: سياري، کتاب القرائات، روايات، تحريف قرآن.

در آمد

اثبات سلامت قرآن از تحريف يکي از مهم‌ترين مباحث مطرح در علوم قرآني است. اين بحث در ميان اهل سنّت و شيعه ريشه در رواياتي دارد که تحريف‌نما هستند. از اين رو، بررسي اين گونه روايات در اولويت قرار دارد. بي شک، کتاب فصل الخطاب جريان ساز‌ترين کتاب در اين زمينه است که با هدف گردآوري چنين رواياتي سامان يافته است. از زمان نگارش کتاب تا کنون نقد‏هاي فراواني بر آن نوشته شده است.^۲ يکي از منابع عمده محدّث نوري در فصل الخطاب، کتاب القرائات