گونه‌شناسي روايات القرائات سياري - صفحه 74

روايات القرائات و گونه‏هاي آن

روايات کتاب سياري را به لحاظ محتوايي مي‌‌‌توان به چهار دسته تقسيم کرد:

دسته نخست: روايات تفسيري

روايت تفسيري، آن‌سان که برخي تعريف کرده‌اند، «روايتي است که بخشي از آيه در آن مذکور باشد و يا روايت ناظر به آيه‌اي باشد که خود آيه در حديث مذکور نيست، اما حديث به بيان مراد خداوند در آن آيه پرداخته يا زمينه فهم آن را فراهم ساخته است».۱ بر مبناي
اين تعريف، در کتاب القرائات 171 روايت تفسيري وجود دارد. به ديگر سخن،44/23% روايات کتاب تفسيري است. ويژگي ظاهري و بارز اين گونه احاديث آن است که بيشتر توضيحات و
تفاسير امام با الفاظي چون: «قال»، «يعني»، «أي»، «قال ...يروي تفسير ذلک» و ...از متن آيه متمايز مي‌‌‌شوند.
خود اين روايات را مي‌‌‌توان بر اساس محتوا به دسته‏هاي زير تقسيم کرد:
1. تفسير واژگاني (هشت روايت)۲ ، 2. ايضاح مراد ظاهري آيات۳ (52روايت)، 3. استناد به قرآن (هشت روايت)۴ ، 4. تفصيل قصص قرآني (2 روايت)۵ ، 5. شأن نزول(پانزده روايت)۶ ، 6. تفسير باطني آيات (71 روايت)۷ ، 7. دفع شبهه بر آمده از ظاهر آيه (شش روايت)۸ ، 8. بيان رابطه بين آيات مانند ناسخ و منسوخ (هشت روايت)۹ و محکم و متشابه(يک روايت)۱۰ . بي شک، هيچ يک از روايات پيش گفته بر تحريف قرآن دلالت ندارند و از دايره بحث ما خارج خواهند بود.

1.. «روايات تفسيري شيعه، گونه شناسي و حجيت»، ص۶.

2.. کتاب القرائات، ح۵۰، ۲۵۰، ۳۳۷، ۴۶۹، ۴۷۰، ۶۳۲، ۶۴۱، ۶۴۹.

3.. همان، ح۲۰، ۲۴، ۲۸، ۲۹، ۳۰، ۳۳، ۹۰، ۱۲۱، ۱۲۲، ۱۳۳، ۱۳۴، ۱۵۹، ۱۷۳، ۱۷۵، ۱۷۶، ۲۵۳، ۲۵۵، ۲۵۶، ۲۵۷، ۲۸۳، ۳۳۴، ۳۴۴، ۳۶۴، ۳۷۶، ۳۷۷، ۳۸۵، ۳۸۹، ۳۹۴، ۴۰۲، ۴۰۳، ۴۱۶، ۴۴۲، ۴۵۲، ۴۵۳، ۴۵۹، ۴۷۱، ۵۰۰، ۵۲۴، ۵۲۶، ۵۳۰، ۵۶۸، ۶۱۲، ۶۳۳، ۶۳۴، ۶۵۰، ۶۹۰، ۶۹۱، ۷۰۲، ۷۰۳، ۷۱۳، ۷۱۵، ۷۲۴.

4.. همان، ح۱۶۰، ۲۴۴، ۲۴۵، ۳۹۳، ۴۴۱، ۴۷۶، ۵۰۴، ۶۰۲.

5.. همان، ح۲۵۵، ۴۰۴.

6.. همان، ح۲۳، ۲۷، ۱۳۱، ۲۰۶، ۲۲۸، ۳۶۶، ۴۳۷، ۵۴۴، ۵۴۸، ۵۷۰، ۶۶۲، ۶۷۵، ۶۷۶، ۷۰۴، ۷۲۲.

7.. همان، ح۴۴، ۵۲، ۸۸، ۹۲، ۹۸، ۱۱۸، ۱۲۷، ۱۶۱، ۱۷۰، ۱۸۴، ۱۸۹، ۱۹۱، ۲۰۰، ۲۰۳، ۲۰۴، ۲۰۵، ۲۲۵، ۲۳۳، ۲۷۰، ۲۷۹، ۲۹۵، ۲۹۹، ۳۳۳، ۳۴۰، ۳۵۱، ۳۵۹، ۳۶۰، ۳۸۴، ۳۹۰، ۴۰۰، ۴۰۸، ۴۳۱، ۴۵۰، ۴۶۸، ۴۷۲، ۴۸۱، ۴۸۳، ۵۰۶، ۵۲۰، ۵۲۲، ۵۲۵، ۵۲۷، ۵۳۲، ۵۳۹، ۵۵۰، ۵۵۳، ۵۵۸، ۵۶۹، ۵۸۲، ۵۸۵، ۵۹۲، ۵۹۵، ۵۹۹، ۶۰۰، ۶۱۰، ۶۱۱، ۶۱۷، ۶۲۲، ۶۳۰، ۶۳۵، ۶۴۷، ۶۵۱، ۶۷۷، ۶۷۹، ۶۸۱، ۶۸۴، ۶۸۸، ۶۸۹، ۶۹۳، ۶۹۸، ۷۲۵.

8.. همان، ح۱۸۶، ۱۸۷، ۲۰۲، ۲۶۳، ۲۸۰، ۵۱۷.

9.. همان، ح۹۷، ۱۵۷، ۱۵۸، ۱۷۲، ۳۳۵، ۴۰۱، ۵۳۱، ۵۳۳.

10.. همان، ح۱۷۱.

صفحه از 86