متأسّفانه بايد گفت نه! اما علّت اين امر چيست؟ در پاسخ بايد گفت چهار مشکل و آسيب در بستر جامعه شيعي به وجود آمد كه هم در چگونگي تلقّي روايات و گرفتن روايات از ائمّه عليهم السلام تأثير داشت و هم در بنيان نهادن زيرساخت‌هاي اعتبارسنجي و توسعه‌پذيري.
موانع و مشکلات مؤثّر در دريافت و اعتبارسنجي احاديث در عصر ائمه عليهم السلام
الف. مقابله با شيعه
اوّلين مانع و مشکل اين بود كه به رغم ظاهر باز جامعه اسلامي و اين كه ائمه عليهم السلام مي‌توانند آزادانه معارف را در اختيار شيعيان قرار دهند، جرياني بر جامعه حاكم بود كه اگر مجموعه شيعيان در يك راستا شناسايي مي‌شدند و معلوم مي‌شد كه همه، معارف را از وجود مبارك امام باقر عليه السلام دريافت مي‌کنند، حيات و استمرار جامعه شيعي به خطر مي‌افتاد. در روايت پنجم باب اختلاف الحديث الکافي ۱ که سند معتبري هم دارد، امام باقر عليه السلام به صراحت اين خطر را بيان مي‌کنند. زراره مي‌گويد: من در محضر امام باقر عليه السلام بودم و از ايشان سؤالي پرسيدم و امام پاسخ دادند. در همان زمان، فرد ديگري آمد و همان سؤال را پرسيد امّا امام به گونه‌اي ديگر جواب داد. فرد سومي آمد و امام همان سؤال را به صورت ديگري جواب داد. وقتي آن دو رفتند من خطاب به امام عرضه داشتم: مولاي من! دو نفر از شيعيان شما آن هم عراقي، يعني كساني كه به شما دسترسي راحت ندارند، از شما مسئله‌اي پرسيدند و شما به هر كدام به گونه‌اي متفاوت از ديگري جواب داديد؟! حضرت فرمود: اين عمل، براي ما و شما بهتر است. سپس فرمود:
وَ لَوِ اجْتَمَعْتُمْ عَلَى أَمْرٍ وَاحِدٍ لَقَصَدَكُمُ النَّاسُ وَ لَكَانَ أَقَلَّ لِبَقَائِنَا وَ بَقَائِكُم.
اگر بر عمل‌کرد واحدي جمع شويد، شما را از ميان خواهند برد و حيات جامعه شيعه كوتاه خواهد شد. اين اوّلين نكته بود كه پديده تقيّه را به دنبال داشت. يعني با اين که امام از يك منبع تغذيه مي‌شود و علم او خطاناپذير است امّا همه نمي‌توانند به طور مساوي از اين چشمه آب بنوشند. تقيّه در احكام فقهي، موجب طبقه‌بندي احکام شد و لازمه طبقه‌بندي احكام اين بود كه امام به يک نفر چيزي بفرمايند و به ديگري غير آن. در پي اين، وقتي اشخاص داشته‌هايشان را بر يکديگر عرضه مي‌كردند با اختلاف در آموزه‌هايشان، سخن يکديگر را نمي‌پذيرفتند، و اين موجب تضارب آرا شد. از ديگر پيامدهاي تقيّه، خودداري از بيان بخشي از آموزه‌هاي فقهي است که حتي برخي از ياران خاص نيز از آن آگاه نبودند. بحث تقيّه تا جايي در جامعه شيعي ريشه‌دار
