ابن ابي عمير به دليلي از هشام جدا شد و از او فاصله گرفت و آن اين که فرد ديگري به نام ضحّاك ابو مالك حضرمي که او نيز از متکلّمان است، با ابن ابي عمير بر سر گستره مالكيت امام اختلاف مي‌كند. ابن ابي عمير نظرش اين بود كه هر چه در دنياست حتي وسايل شخصي افراد، از آن امام است. در مقابل، ابو مالك مي‌گفت اين گونه نيست و اموال به سه بخش تقسيم مي‌شود: اموال شخصي امام، اموال شخصي مردم، اموال عنوان امامت. اين سه، از هم جدا هستند و امام حقّ تصرّف بلا قيد و شرط در اموال خودشان را دارند و اموال عنوان امامت را در همان طريقي كه خدا گفته صرف مي‌كند.
از آن جا که مباحثه اين دو و به تعبير كليني ملاحاتشان (خصومت و نزاع) به ثمر نمي‌رسد و بدان جهت که هر دو از شاگردان هشام بن حكم بودند، به حکميت هشام راضي مي‌شوند. وقتي هشام بن حكم، رأي ابو مالك حضرمي را پذيرفت، ابن ابي عمير از هشام بن حكم ناراحت شد و از او دوري جست.
اگر تا اين جا بود، هيچ اتّفاقي نمي‌افتاد امّا وقتي ردّ پاي اين بريدن و فاصله گرفتن را پي بگيريد، مي‌بينيد ابن ابي عمير به اردوگاه كلامي مخالف هشام بن حكم، يعني اردوگاه هشام بن سالم مي‌پيوندد. اين پيوستن به خودي خود بلا اشکال است امّا گزارشي را كشّي در چگونگي يكي از مناظرات بين اين دو اردوگاه، يعني اردوگاه هشام بن حكم و اردوگاه هشام بن سالم دارد که نکته بحث آن جاست. در آن مناظره، از هر اردوگاه يك نماينده به عنوان مناظره‌گر كلامي انتخاب مي‌شود. جالب اين جاست كه از اردگاه هشام بن سالم، ابن ابي عمير انتخاب مي‌شود. فاصله گرفتن از هشام بن حکم، پيوستن به اردوگاه مخالف او و حاضر شدن براي مناظره با اردوگاه کسي که قبل از بريدن مي‌گفت هيچ كس مثل او توان‌مند نيست.
نتيجه آن مناظره از نگاه برخي حاضران، حُكم به كفر اردوگاه هشام بن حكم است ^۱. اين هم يك عامل رويارويي اصحاب است. يعني اصحاب نسبت به باورهاي كلامي يکديگر جبهه‌گيري بسيار شديد مي‌كنند. اگر به‌ رقم‌هاي 1026 و 1028 اختيار معرفة الرجال ^۲ نگاه کنيد، تأثير جبهه‌گيري‌هاي كلامي را آن جا به‌ خوبي مي‌يابيد.

ج. تفاوت سطح استعدادها (توان انديشه‌ورزي)

مشکل سوم که خيلي مهم است، در زمان امام رضا عليه السلام تا حدّي موجب بروز بحران در جامعه شيعي شد. آن چالش اين است كه انسان‌ها به طور طبيعي استعدادهاي متفاوتي دارند و اين گونه