عادّى است و عالم آن در معرض خطاهاى بزرگتر ـ سرمايه اى بى مانند است.
از اين رو، خردمندترين انديشمندان در درازاى هزاره هاى تاريخ بشر، كسانى بوده اند كه از خوان گسترده هدايت پيامبران، توشه حكمت برگرفته اند. با نگاهى ـ هر چند شتاب زده ـ به تاريخ انديشه بشر، به اين نكته مى توان دست يافت.
***
در ميان كلام پيامبران، هيچ كلامى به عظمت و ارج و ارزش كلمات خاتم الانبياء صلى الله عليه و آله وسلمنيست. از آن رو كه حضرتش، اوّل مخلوق بود، به تمام معانى اوّليّت، چه رتبى و چه زمانى.
آن سفير خدا از تمام سفيران الهى برتر بود. از اين رو، خداى حكيم، در ميان تمام نعمت هاى بى شمار كه به انسان ها داده، بعثت حضرتش را به رخ مردم مى كشد: « لقد منّ الله على المؤمنين اذ بعث فيهم رسولاً» (آل عمران، 164).
از سويى، دايره نبوت پيامبران پيشين محدود بود، در حالى كه شعاع نبوت خاتم الانبياء صلى الله عليه و آله وسلم مرزهاى مكان و زمان را مى نوردد: در بُعد مكان، جهانى و در بُعد زمان، جاودانى است.
به اين جهات و دلايل ديگر، سخنان حكمت آميز خاتم الانبياء صلى الله عليه و آله وسلم، مهم ترين سرمايه براى سعادت جاودانه بشر است و نوع برخورد با آن، سرنوشت انسان و آينده بشريت را رقم مى زند.
***
كلام محكم خداى سبحان در قرآن مجيد، از دو گروه انسانها در برخورد با آموزه هاى هدايت خيز رسول خدا صلى الله عليه و آله وسلم خبر مى دهد:
گروهى كه آن را به گوش جان شنيدند، بر لوح دل نگاشتند و از ژرفاى درون پيروىِ آن كردند، گر چه معدود و اندك شمار بودند، همچون سلمان و ابوذر و ...
در برابر اينان، گروهى ديگر كه منافق بودند، با شيوه هاى منافقانه پيش آمدند: در دو اقدام همزمان، از نشر حديث و تفسير قرآن جلوگيرى كردند، قصّه خوانان را ـ كه جز مطالب كتابهاى آسمانى تحريف شده پيشين، چيزى نمى گفتند ـ به كار گماردند، دست
