بسط متن و روش‏های ارائه مطلب در گفتمان شفاهی (تحلیلی زبان‏شناسی بر روایت «و بیوتهنّ خیر لهنّ»)

نشریه : علوم حدیث

نویسنده : پديدآورنده : معصومه ریعان

چکیده :

یکی از راه‏های فهم متن روایات، بررسی‏‌های زبان شناسانه از متون روایی است؛ به عنوان نمونه در منابع روایی مسلمانان روایتی با این مضمون آمده است که «لاتمنعوا نساءکم المساجد و بیوتهن خیر لهن». پدید آورنده این متن راوی‏ای مورد اعتماد است؛ اما راویان بعد از وی - که خارج از حوزه متن و خارج از محیط پدیدآورنده متن بوده‏‌اند - همه عبارات را در قالب یک گزاره خبری و واحد دستور زبانی و بدون اطّلاعات موقعیتی متن برای رسیدن به مصداق صحیح آن، نقل نموده ‏اند. توجه به زمان، مکان، حالات گوینده، نوع تعبیر و لحن گفتار - که از مختصات فهم در زبان‏شناسی است - در این متن مفقود است؛ اما نسل‏های بعدی برای فهم مدلول ظاهری این روایت و فارغ از موقعیت برون زبانی متن، به کثرت نقل آن بسنده کرده و آن را روایتی درحوزه تفسیر عدم خروج زنان از خانه قرار داده ‏اند.