تأمّلى در گزارش‏هاى مربوط به دستگيرى مسلم، پس از امان دادن به او

گزارش‏هايى را كه حاكى از دستگيرى مسلم عليه السلام پس از امان دادن به او هستند ، مى‏توان به سه دسته تقسيم كرد :
1 . گزارشى كه بيشتر منابع تاريخى نقل كرده‏اند كه: مسلم عليه السلام ، پيشنهاد امان را قاطعانه رد كرد و در پاسخ محمّد بن اشعث - كه اين پيشنهاد را مطرح كرد - ، گفت:
وأيُّ أمانٍ لِلغَدَرَةِ الفَجَرَةِ ؟!چه اعتمادى به امان اهل نيرنگ و فجور هست؟!
سپس با تمثّل به اشعار حُمران بن مالك خَثعَمى ، خطاب به دشمنان حاضر در صحنه نبرد گفت :
أقْسَمْتُ لا اُقتَلُ إلّا حُرّا ... .
سوگند ياد كرده‏ام كه جز به آزادگى، كشته نشوم .
سپس به نبردْ ادامه داد، تا اين كه از پشتِ سر ، مورد اصابت نيزه قرار گرفت و به زمين افتاد و اسير شد .^۱
2 . گزارشى كه حاكى از آن است كه مسلم عليه السلام پس از درگيرى با دشمن و وارد شدن جراحت‏هاى بسيار به او و زمينگير شدن ، امان را پذيرفت .^۲