تعبير «ليس منّا» و مانند آن، در مجموعه‏هاى حديثى مى‏توان يافت و «خط قرمز»ها را شناخت.
اين تركيب، نوعى تفسير آيه‏ى كريمه است كه در وصف مؤمنان راستين مى‏فرمايد: «يكفر بالطّاغوت و يؤمن باللّه‏» . پرهيز از اين گروه صفات، تفسير معناى كفر به طاغوت است و آراستن خود به آن گروه ويژگى‏ها، تفسير معناى ايمان به خدا. اين تركيب زيبا و جامع را در جمله‏اى از زيارت معتبر امين‏اللّه‏ نيز مى‏بينيم:
«اللّهُمَّ فاجعل نفسى....مستنّة بسنن أوليائك، مفارقة لأخلاق اعدائك....»
پذيرش سنّت‏هاى اولياى خدا و دورى از اخلاق دشمنان خدا، خواسته‏ى والاى فردى زائر است كه به شوق ديدار ولىّ‏اللّه‏، راه‏ها پيموده و رنج‏ها به جان خريده و اكنون به آستانه‏ى استجابت دعا رسيده است. اكنون در اين حالت، از خداى خود چه چيزى بخواهد؟ اين جمله‏ى درس‏آموز زيارت امين‏اللّه‏، در راستاى مباحث پيشين، مى‏تواند سرلوحه‏ى درخشانى براى زندگى باشد.
* * *
به اين حقيقت والا، از زاويه‏اى ديگر مى‏توان نگريست: در كتاب سترگ الهى، سخن از برخى افراد پسنديده مى‏رود كه نه تنها خدا را دوست دارند و پسنديده‏اند. بلكه خدايشان نيز دوست دارد و مى‏پسندد: «رضى‏اللّه‏ عنهم و رضوا عنه» «يحبّهم و يحبّونه». اين رابطه، دوسويه است نه يك طرفه. نمى‏توان در يك سو ايستاد و با اعمالِ خود ساخته و خودپرداخته، محبّت خدا را ادّعا كرد. هشدار خداوند به كسانى كه چنين كنند، خواندنى است كه توسّط پيامبرش به آنان ابلاغ مى‏دارد: «قل ان كنتم تحبّون اللّه‏، فاتّبعوني يحببكم اللّه‏»^۱ پيام خداى بزرگ به بندگان اين است كه: كافى نيست كه شما محبّت خدا را ادّعا كنيد، بلكه بايد در اين دعوى راستگو باشيد، تا خدايتان نيز دوست بدارد. و اين نتيجه به دست نمى‏آيد، مگر آن كه تبعيّت پيامبرـ و پس از ايشان: جانشينان بحقّ حضرتش صلوات‏اللّه‏عليه‏وعليهم‏اجمعينـ را سرلوحه‏ى زندگى خود بدانيد.
* * *

امر به معروف را براى اصلاح كار همگان، نهى از منكر را براى بازداشتن نادانان، پيوند با خويشاوندان را براى افزونىِ شمار، قصاص را براى نگاه‏داشتن خون‏هاى محترم، برپا داشتن حدود را براى بزرگ‏داشتن نهى‏ها و حرام‏ها، ترك شرب خمر را براى محفوظ داشتنِ عقل، دورى از دزدى را براى تثبيت عفّت، ترك زنا را براى درست ماندن نسبت، ترك لواط را براى تكثير نسل، گواهى را براى كمك‏خواستن بر انكارها، ترك دروغ‏گويى را براى ارج‏نهادن به راست‏گويى، صلح را براى امان از ناامنى‏ها، امامت را براى نظام‏بخشى به كار امّت، و پيروى را براى بزرگ‏داشت امامت.»
مشابه اين سخن را حضرت صدّيقه‏ى طاهره عليهاالسلامدر خطبه‏ى جاودانه‏ى فدكيه بيان فرمود، كه براى رعايت اختصار، از نقل آن صرف‏نظر مى‏شود.
* * *
محدّثان بزرگ اماميه، در كتاب‏هاى گران‏سنگ خود، دو باب مهم را در كنار هم آورده‏اند: باب فضايل شيعه و باب صفات شيعه. در باب اوّل، به جايگاه والاى شيعه در نظر خدا و رسول و ملائك پرداخته‏اند. و در باب دوم، ويژگى‏هاى شيعه را بيان داشته‏اند كه آن‏همه فضيلت‏ها و جايگاه والا، جامه‏اى است آسمانى، نه در خور هر مدّعى، بلكه تنها بر قامت استوار كسانى راست مى‏آيد كه از بوته‏ى آزمون‏هاى دشوار به سلامت بيرون آمده و گردنه‏هاى دشوار عبوديت را پشت سر نهاده‏اند. تفصيل اين اجمال را بايد در مصادرى يافت، مانند «فضائل الشيعه» و «صفات الشيعه» اثر شيخ المحدّثين صدوق در قرن چهارم، و دو باب با همين عناوين در بحارالأنوار علّامه مجلسى (جلد 68) در قرن دوازدهم. بر اساس اين منابع، كسى كه چنين ويژگى‏هايى ندارد، تنها مى‏تواند ادّعاى محبّت آل‏البيت داشته باشد، بدان اميد كه در جهت دست‏يابى به ويژگى‏هاى يادشده، پيوسته توفيق يابد و به قلّه‏ى بلند «شيعه‏ى آل رسول» برسد.
* * *
آن گروه احاديث بيان مى‏دارد كه «چگونه بايد باشيم؟» امّا اين مطلب زمانى به اتمام مى‏رسد كه بدانيم «چگونه نبايد باشيم؟». احاديث گران‏قدر خاندان نور، اين حقيقت را نيز روشن ساخته‏اند، از طريق روايات فراوانى هم‏چون رواياتى كه با