استاد مهدویت حوزه علمیه در نشست «یاد مهدی(عج) و نفی اخبار از زمان ظهور در عیون اخبارالرضا(ع)» بیان کرد: ادعای امامت و نیابت امام عصر(عج)، بلا و مصیبتی در جهان اسلام ایجاد کرده و فرقه‌های منحرف و ضاله از همین‌جا شکل گرفته و می‌گیرند.
به گزارش اداره روابط عمومی و بین الملل بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی؛حجت‌الاسلام والمسلمین مجتبی کلباسی، رئیس مرکز تخصصی مهدویت حوزه علمیه، دوم بهمن ماه در نشست علمی «یاد مهدی(عج) و نفی اخبار از زمان ظهور درعیون اخبارالرضا(ع)» از سلسله نشست‌های همایش عیون اخبارالرضا(ع) که از سوی دفتر نمایندگی قم بنیاد پژوهشهای آستان قدس رضوی برگزار شد، به روایتی مهدوی در این کتاب پرداخت و گفت:
در روایتی که ازدعبل خزاعی(ره) ازامام رضا(ع)منقول است، بیان شده که ظهور همانند قیامت، ناگهانی و بسیار واقعه سنگینی است و هیچ کسی از زمان وقوع آن جز خداوند خبر ندارد.
وی با بیان اینکه سند این روایت معتبر است، اضافه کرد: اولین نفر در سند این روایت احمدبن زیادبن جعفر الهمزانی است که فردی ثقه، فاضل و مورد وثوق و اطمینان و دیندار بوده است. دومین راوی علی بن ابراهیم است که او هم فردی معتمد، صحیح المذهب و دیندار است و ایشان هم از پدرش که فرد معتبر و از اجلاء است، نقل حدیث کرده است، او از عبدالسلام بن صالح الهروی نقل کرده کهعلامه حلیاو را ثقه و صحیح الحدیث می‌داند و جالب اینکه در توصیف او آورده که فقط جرمش این است که بسیار محب اهل بیت(ع) بوده است.
کلباسی افزود: ادامه سند روایت هم به دعبل خزاعی از مشاهیر اصحاب امامیه و مشهور در ایمان و علو منزلت و عظیم‌الشأن می‌رسد؛ او فقط شاعر نیست و احادیث معتبری هم نقل کرده است؛ بنابراین در سند حدیث حرف و خدشه‌ای وجود ندارد، این روایت نشان می‌دهد که مسئلهمهدویتوامام عصربه قدری مطرح بوده که در اشعار دعبل و سایر شعرای عصر ائمه(ع) ذکر و به عنوان قطعیات و حتمیات و مسائل مسلم بوده است و البته این انحصار به دوره امام رضا(ع) ندارد و در بیانات همه ائمه(,ع) این موضوع تأکید شده است.
رئیس مرکز تخصصی مهدویت حوزه اضافه کرد: در روایات یادکردن آن حضرت هم خیلی مهم شمرده شده است؛ اینکه براساس حدیث فوق، دعبل از امام زمان(عج) یاد کرده و حضرت امام رضا(ع) گریه می‌کنند، در حقیقت خط فرمانی برای معرفی امام زمان(عج) و مسیر آینده و دوره غیبت است. امام رضا(ع) بعد از گریستن سر مبارک را بلند کرده و به دعبل گفت که روح‌القدس به زبان تو سخن گفت؛ یعنی این اشعار الهی بود و از سطح کلمات افراد عادی بالاتر است.
استفاده از زبان هنر در تبلیغ مهدویت
کلباسی با تأکید بر اینکه این روایت نشان می‌دهد استفاده از زبان هنر برای ترویج عقاید دینی کار بسیار ضروری است که رهبر انقلاب هم بر آن تأکید دارند، تصریح کرد: یکی از نکات مهم در این روایت، معرفی نسب امام زمان(عج) است، حضرت فرمودند: اى دعبل! امام پس از من، فرزندم محمّد است، و پس از محمّد پسرش علىّ و پس از وى فرزندش حسن و فرزند او حجّت قائم(عج) است كه در زمان غیبتش انتظار او را كشند.
وی افزود: اهمیت این معرفی برای آن است که شاید بیش از هزار نفر در طول تاریخ شیعه و اسلام مدعی شدند که ما یا خود حضرت هستیم یا نایب خاص، یا دست خط و فرمان از ایشان داریم؛ اینها بلا و مصیبتی در جهان اسلام ایجاد کرده و فرقه‌های منحرف و ضاله از همین جا شکل گرفته و می‌گیرد، ابتدا مدعی ملاقات هستند و بعد خود را نایب و خود امام می‌دانند.
وی با بیان اینکه این جریانات انحرافی در دوره خود ائمه(ع) هم وجود داشته است، افزود: برخورد تند ائمه(ع) با مدعیان از یکسو و معرفی مهدی(عج) از سوی دیگر مؤید این مسئله است، البته نیابت عام امام غایب، دلیل روایی و عقلی دارد و اگر ما خبر و روایت هم نداشتیم وظیفه ما این بود که در دوره غیبت به عالم رجوع کنیم؛ ما وقتی پزشکی بلد نیستیم به پزشک مراجعه می‌کنیم و در امور دین هم همین قاعده یعنی رجوع جاهل به عالم به عنوان اصل عقلی جاری است.
استاد حوزه علمیه با بیان اینکه موضوع دیگر براساس روایات مهدوی وظیفه منتظران است، بیان کرد: وظیفه ما در عصر غیبت آن است که صبر و انتظار داشته باشیم، امام صادق(ع) به عمار ساباطی فرمودند که منتظر در دوره غیبت به مقامی می‌رسد که مقامش از شهدای بدر و احد بالاتر است؛ لذا بحث انتظار یکی از ویژگی‌ها و مشخصه‌های انسان‌های مؤمن است.
حتمیت ظهور
کلباسی با اشاره به حتمیت ظهور بیان کرد: این مسئله براساس روایات، آن قدر حتمی است که بر فرض محال اگر از عمر دنیا یکروز بیشتر باقی نباشد آن روز آنقدر طولانی می‌شود تا حضرت ظهور کند. نکته دیگر روایت مذکور آن است که حضرت در پاسخ به سؤالی در مورد زمان ظهور امام زمان(عج) فرمودند:«مثله مثل الساعة؛ لَا يُجَلِّيهَا لِوَقْتِهَا ...»؛ یعنی امام آن را مانند قیامت توصیف کردند و آیه شریفه ۱۸۷ اعراف«يَسْأَلُونَكَ عَنِ السَّاعَةِ أَيَّانَ مُرْسَاهَا قُلْ إِنَّمَا عِلْمُهَا عِنْدَ رَبِّي لَا يُجَلِّيهَا لِوَقْتِهَا إِلَّا هُوَ ثَقُلَتْ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ لَا تَأْتِيكُمْ إِلَّا بَغْتَةً يَسْأَلُونَكَ كَأَنَّكَ حَفِيٌّ عَنْهَا قُلْ إِنَّمَا عِلْمُهَا عِنْدَ اللَّهِ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ»را مورد استناد قرار دادند.
کلباسی با بیان اینکه توقیت برای ظهور یکی از آسیب‌های دین و مسائلی بوده که به دلیل دوری از معارف اهل بیت(ع) جامعه اسلامی به آن دچار بوده و هنوز هم هست، اظهار کرد: هم در اهل تسنن و هم پیروان اهل بیت(ع) بارها زمان مشخص کرده‌اند و آن زمان هم گذشته و ظهور رخ نداده است و حاصل آن امیدهای واهی و سلب اعتقاد و اعتماد به دین و روایات و ... است. سیوطی براساس علوم غریبه و جبر و محاسبات و ... زمان برای ظهور تعیین کرده و در میان شیعه هم یکی از عوامل سقوط حکومت نیرومند و ابرقدرت صفویه ایجاد همین امیدهای واهی بوده است؛ زیرا برخی مدعی شدند که همین دولت، دولت زمینه‌ساز ظهور است.
کلباسی اضافه کرد: امام رضا(ع) خطر توقیت را در روایت مورد تأکید قرار داده و فرمودند که زمان ظهور مانند زمان قیامت پوشیده است و کسی جز خدا آن را نمی‌داند؛ آیاتی مانند آیه ۱۸۷ اعراف«يَسْأَلُونَكَ عَنِ السَّاعَةِ أَيَّانَ مُرْسَاهَا قُلْ إِنَّمَا عِلْمُهَا عِنْدَ رَبِّي لَا يُجَلِّيهَا لِوَقْتِهَا إِلَّا هُوَ ثَقُلَتْ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ لَا تَأْتِيكُمْ إِلَّا بَغْتَةً يَسْأَلُونَكَ كَأَنَّكَ حَفِيٌّ عَنْهَا قُلْ إِنَّمَا عِلْمُهَا عِنْدَ اللَّهِ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ»؛ آیه ۱۵ سوره طه«إِنَّ السَّاعَةَ آتِيَةٌ أَكَادُ أُخْفِيهَا لِتُجْزَى كُلُّ نَفْسٍ بِمَا تَسْعَى»؛ ۳۴ لقمان،«إِنَّ اللَّهَ عِنْدَهُ عِلْمُ السَّاعَةِ»و آیه ۱۸ شوری«يَسْتَعْجِلُ بِهَا الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِهَا وَالَّذِينَ آمَنُوا مُشْفِقُونَ مِنْهَا وَ يَعْلَمُونَ أَنَّهَا الْحَقُّ أَلَا إِنَّ الَّذِينَ يُمَارُونَ فِي السَّاعَةِ لَفِي ضَلَالٍ بَعِيدٍ»هم مؤید این نظر است.
