نقدی بر روش هاشم معروف حسنی در اعتبارسنجی روایات فضایل اهل بیت(ع) در کتاب الموضوعات فی الآثار و الأخبار
سال
1398 / شماره پیاپی
21 /
صفحه
۳۶۷-۳۹۴
چکیده :
از جمله آثار معاصر در زمینۀ احادیث ساختگی، کتاب الموضوعات فی الآثار و الاخبار تألیف هاشم معروف الحسنی است که دربارۀ روایات جعلی موجود در منابع فریقین و با تأکید بر روایات منقبت و منقصت نگاشته شده است. تاکنون پژوهشهای چندی در خصوص معرفی، روششناسی و نقد این اثر با نگاهی کلی صورت گرفته است. پژوهش حاضر ضمن بهرهگیری از این آثار، نقد و بررسی روایات فضایل اهل بیت(ع) را بهطور خاص مورد نظر دارد. گرچه هاشم معروف در سراسر کتاب الموضوعات با رویکرد نقد متنی و نقد سندی با روایات مواجه شده، گاه با اهمال و تسامح و گاه یکجانبه و عجولانه قضاوت کرده است. به نظر میرسد وی عمدتاً از روی محتوای روایت حکم به جعلی بودن آن داده و بررسیهای سندی وی بیشتر جنبه تأیید و تأکید دارد. روش وی در بررسی سندی برخی روایات با ایراداتی همچون تعمیمگرایی، غفلت از منابع رجالی دست اول، پرداخت بیضابطه به بحث غلو، عرضۀ اطلاعات نادرست در شرح احوال راویان و نقد غیرمنصفانه برخی محدثان و صاحبان آثار، عدم تفحص از سایر طرق روایت در منابع معتبر روایی و کمتوجهی نسبت به جمعآوری احادیث هممضمون و خانواده حدیثی، بهرهگیری از معیارهای اختلافی، اصرار بیش از حد بر معیار موافقت روایت با عقل و علم تجربی روبهروست.
کلیدواژههای مقاله :هاشم معروف الحسنی، کتاب الموضوعات، فضایل اهل بیت(ع)، ارزیابی متنی و سندی