موضوع احكام قالبى نيز، انجام دادن و به جاى آوردن اعمالى به عنوان عبادت الهى است مثلاً اگر كسى فعلى حرام را ترك مى كند، اين ترك او ـ چون به علّت امتثال و فرمانبردارى از خداوند است ـ حكم عبادت دارد و عبادت محسوب مى گردد.
واضح است كه شناخت حكم الهى بدون شناخت موضوع آن يعنى معرفت خود حق متعال، امرى لغو و باطل و بيهوده است. بايد شناخت و عرفان واقعى الهى، در آغاز و ابتداى هر امر واجب و لازمى قرار گيرد. البته و صد البته بديهى است كه صِرْف تصديق بسيط به خداوند، كافى نيست. بلكه براى تحقّق واقعى معرفت احكام الهى، بايد تصديق مركّب خداوند ـ يعنى شناخت تصديق به او و شناخت و عرفان كامل او ـ انجام پذيرد. آنگاه كه اين شناخت انجام گرديد، شناخت پيامبر و شناخت امام عليه السلام نيز به ترتيب، متوقف بر شناخت و عرفان خداوند خواهد بود. ^۱
اين امر نيز بديهى است كه چنين واسطه اى بايد وجود داشته باشد، زيرا اينان ـ پيامبر و امام معصوم عليهم السلام ـ واسطه رساندن و تبليغ احكام الهى به مردم هستند. پس هركس فاقد اين شناخت باشد، همچون برخى فلاسفه و متكلمين، و يا اصلاً منكر و فاقد چنين شناختى باشد، محال است كه عارف و شناساى احكام الهى گردد، زيرا اين احكام را رسول خدا به مردم مى رساند. بنابراين معرفت خداوند و به دنبال آن معرفت رسول او، اول و ابتداى دين و اساس آن مى باشند. همان گونه كه قبلاً آورديم، طبق آيه شريفه نفر، تفقّه و شناخت در دين لازم و واجب است، نه از باب لزوم و وجوب شرعى، بلكه از نوع