قراینی در بازشناسی مرجع ضمیر در اسناد ضمیری الکافی
سال
1399 / شماره پیاپی
48 /
صفحه
109-142
چکیده :
بهترین کتاب در حدیث شیعه، کتاب گرانسنگ الکافی نوشته محمد بن یعقوب کلینی است که دارای گونههای گونهگونی از اسناد است. مانند: سند عادی، تحویلی و ... از مهمترین و پرشمارترین این گونهها، سند ضمیری است (1097سند) که به دو گونه سند ضمیری عادی (360 سند) و غیرعادی (737 سند) تقسیم میگردد. این جستار به سبب جایگاه خطیر درست کشف کردن مرجع ضمیر، بر آن شد که با روش توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانهای، به جستوجوی قراینی برآید که به یاری آنها، مرجع ضمایر اینگونه از اسناد در کتاب بینظیر حدیثی شیعه به صواب تمییز داده شود. دستاورد این نوشتار عبارت است از وجود هشت قرینه در کشف مرجع ضمیر که قراین داخلی آن بر این پایهاند: اقتضای سیاق، سلسله اسناد مشابه و استاد و شاگردی که حدیثشناس را دستکم در 349 حدیث راهبری میکند و قرینههای خارجی عبارتنداز: تصریح بزرگان، بودن سند در کتابی دیگر، کثرت نقل یک راوی از راوی دیگر، روایت نمودن شخصی از کتاب مخصوصی و عدم رجوع ضمیر جز به یک راوی خاص که حدیثشناس را حداقل در 222 سند راهنمایی میکند که بسیاری از این اسناد، از گونه اسناد ضمیری غیرعادی بوده و بدانها ارجاع داده شده است. به آدرس این تعداد از احادیث به عنوان نمونه ارجاع داده شده، و گرنه این قراین در دیگر احادیث ضمیری نیز کاربرد دارد.
کلیدواژههای مقاله :الکافی، سند ضمیری، سیاق، سلسله اسناد مشابه