مشايخ ثقة الاسلام كلينى - صفحه 98

معمربن خلّاد، به آن تصريح مى‏كند. همچنين از ترجمه سعدان‏بن مسلم بر مى‏آيد كه على‏بن محمّدبن عيسى دايى اوست. بسا گمان تعارض پيدا شود، ميان اين كلام با آنچه ابن قولويه در كامل الزيارة مى‏آورد كه در روايات زيادى، از محمّدبن حسين‏بن ابى الخطاب به عنوان دايىِ محمّدبن جعفر رزّاز ياد مى‏كند. جمع ميان اين دو قول، آن است كه ابن‏ابى الخطاب، برادرِ مادرِ او بود؛ امّا از طريق مادر نه پدر؛ يا اينكه دايىِ پدر يا مادرش بوده است.

سى و دوم ـ محمّدبن حسن

تعداد روايات: 81 يا 91 حديث، با تصريح به نام او، مفردا يا مقرون به ديگران. اختلاف در عدد، به دليل تصحيف است كه در ده حديث روى داده است. البتّه او از عدّه سهل‏بن زياد است؛ پس روايات او به اين دليل، فراوان‏تر مى‏شود.
مشايخ: ابراهيم‏بن اسحاق احمر (6 حديث)، سهل‏بن زياد (65 حديث)، صالح‏بن ابى‏حمّاد (10 حديث)، عبداللّه‏بن احمد، عبداللّه‏بن حسن علوى. چنان كه ديده مى‏شود، اكثريّت غالب روايات او، از سهل‏بن زياد است.
معرّفى 1. جمعى از متأخّران در مورد تعيين شخص او سخن گفته‏اند. فاضل استرآبادى اظهار داشته كه وى محمّدبن حسن صفّار است. بر اساس رساله يكى از اساتيد كه در باب «عدّة من أصحابنا» نوشته، كاظمى نيز با استرآبادى موافقت كرده است. استرآبادى استدلال مى‏كند كه:
اوّلاً: صفّار و كلينى در يك طبقه‏اند؛ چون صفّار در سال 290 و كلينى در سال 329 درگذشته‏اند.
ثانيا: محمّدبن حسن‏بن وليد ـ كه چهارده سال بعد از كلينى در گذشته ـ از صفّار روايت مى‏كند؛ پس كلينى براى روايت كردن از وى سزاوارتر است.
ثالثا: اين شيخ از ابراهيم‏بن اسحاق احمر، روايت كرده و صفّار نيز از او روايت

صفحه از 109