محو كند و از بين ببرد. ۱
و تا اواسط قرن دوم، نقل و تدوين حديث در مكتب عامّه ممنوع بوده ۲ كه با اين عمل و رويّه، نصف ثقلين در مكتب آنها از دست رفته و در مقابل، راه بر ورود اسرائيليّات و مطالب تحريف شده در تورات و انجيل، به صورت گسترده، باز شد. در نتيجه، در همان صدر اسلام زدايى به جايى رسيد كه بر طبق احاديث صحيح بخارى و سنن ترمذى و مسند احمد و جامع الاصول و ساير منابع معتبر عامّه، به غير از صورت نماز چيز ديگرى سالم باقى نماند ۳
مرحوم كلينى با جمع آورى اين كتاب شريف در مدّت بيست سال، قسم دوم از ثقلين را به صورت كاملاً علمى و ارزنده و با جامعيّت تمام، احياء كرد و با احاديث صحيح و معتبر، تبيين و تفسير كتاب اللّه را در اختيار جامعه اسلامى و پويندگان راه دين قرار داد و آيندگان را رهين منّت خويش نمود. جزاه اللّه عن الإسلام و المسلمين خيرا.
4) طبق جملات مسطوره قبلى، پرداختن به كتاب شريف كافى يعنى احياى مكتب اسلام و قرار دادن اسلام ناب در اختيار جامعه بشرى و خدمتى سترگ به علم و فرهنگ و دين.
5) درباره اين كتاب ارزنده، بزرگان دين كارهاى مهمّى انجام دادهاند. از جمله،
1.صحيح مسلم، رقم ۳۰۰۴؛ اضواء على السنّة / ۲۳ به نقل از مسلم و مسند احمد و سنن دارمى و ترمذى و نسائى.
2.سنن دارمى ۱ / ۱۱۹؛ سنن ترمذى ۵ / ۵۴؛ كامل ابن عدى ۱ / ۳۴ ط اوّل؛ سنن ابن ماجه ۱ / ۱۰ ـ ۱۲؛ تهذيب سيره ابن هشام / ۷ ـ ۸؛ الغدير ۶ / ۲۹۴ ـ ۲۹۶؛ النص و الاجتهاد مورد ۱۴، مجلّه تراثنا شمارههاى ۲۲، ۳۵ ـ ۳۶، ۴۵ ـ ۴۶، ۴۷ ـ ۴۸ و مدارك ديگر.
3.صحيح بخارى حديث رقم ۵۳۰ و ۶۵۰ چاپ يك جلدى؛ سنن ترمذى ۴ / ۶۳۲ رقم ۲۴۴۷؛ مسند احمد ۶ / ۴۴۳؛ جامع الاصول ۱ / ۲۹۱ و ۵ / ۵۷۰؛ الأُمّ شافعى ۱ / ۲۰۸ (۲۳۵ ط جديد)؛ فتح البارى ۲ / ۱۰.
