عاشورا پژوهی

نویسنده ابتدا مهم ترین و بنیادی ترین مبانی معرفت شناختی و روش شناختی پژوهش در ساحت عاشورا را می کاود و سپس رخدادهای غمبار نهضت را بر پایه روش های پذیرفته شده، طرح و گاه ارزیابی می کند.

این نوشتار دربردارنده دو دفتر است:

دفتر نخست

نخستین دفتر، با بیان اصول یا قواعد پژوهش های تاریخی با صبغه معرفت شناختی و روش شناختی، به پژوهش درباره منابع نهضت عاشورا و رخدادهای آن می پردازد. این بحث، میان رشته ای، و جایگاه اصلی آن، معرفت شناسی دانش های نقلی است؛ اما مبانی معرفتی و دستاوردهای نهضت عاشورا در دانش کلام و تاریخ نیز کاربرد بسیار دارد.

این دفتر، به بیان اصول معرفت شناختی در قلمرو دلیل نقلی و درجه معرفتی ادله نقلی، اقسام و شرایط اعتبارشان، منشأ اعتبار آنها، به ویژه خبر واحد می پردازد. با بررسی اصول معرفت شناختی حاکم بر دلیل تقلی، و منابع و مدارک نهضت عاشورا و رویدادهای آن، به این نتیجه رهنمون می شویم که منابع و مدارک رویدادهای عاشورا، در اسناد تاریخی منحصر نیستند، بلکه افزون بر این گونه اسناد، می توان در عرصه هایی دیگر به منابعی متقن دست یافت. افزون بر آن، منابع بسیاری برای اثبات رویدادهای عاشورا وجود دارد که می توان به عنوان منابع معرفتی معتبر نهضت عاشورا برای تثبیت باورهای دینی در علم کلام به آنها اعتماد و استناد کرد.

دفتر دوم

دفتر دوم کاوشی گسترده در قلمرو آثار روایی است که می توان به کمک آن مستندات مصیبت های عاشورا را یافت.

در این نوشتار پاره ای از این مصیبت ها می آید و نویسنده بدین وسیله به داشته های متقن و معتبر اشارتی دارد و از واعظان، سخنوران و ذاکران اهل بیت ، خواسته است که با تکیه بر این گونه داشته ها آنها را پاس بدارند و با بسط ادیبانه آنها از راه نثر و نظم، و بیان و بنان، نهضت سیدالشهدا را در میان مردم زنده نگه دارند. در این نوشتار پس از تحلیلی در باب پیروزی نهضت حسینی، مصیبت های عاشورا با این عنوان ها آمده است:

۱. عاشورا و تشنگی؛ ۲. عاشورا و غارت خیام؛ ٣. عاشورا و عصر یازدهم؛ ۴. عاشورا و اسارت؛ ۵. عاشورا و شهادت علی بن الحسين(ع) ۶. عاشورا و شهادت عباس بن علی بن ابی طالب ۷. امام باقر و اسارت