صاحب تفسیر تسنیم با بیان اینکه هدف نهضت عاشورا، تربیت مردم عاقل و بیرون بردن آنها از سفاهت و جهالت است، گفت: عدهای که به حیات عقلانی راه یافتند، سعی میکنند عقلانی زندگی کنند؛ مردمی که اهل بیتی و غدیری فکر میکنند، ستون دین هستند.
آیتالله جوادی آملی، مرجع تقلید و مفسر قرآن کریم، ۱۶ مردادماه در گردهمایی مجازی اعزام مبلغان محرم ۱۴۰۰ که از سوی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم برگزار شد، گفت: جریان نهضت سالار شهیدان(ع) دنباله قیام رسول گرامی(ص) و امیرالمؤمنین(ع) است؛ وقتی هدف والای نهضت عاشورا و آثار پربرکت آن روشن میشود که هدف نزول قرآن و قیام امام علی(ع) مشخص و رهاورد آنها تبیین شود، در این صورت معلوم میشود سیدالشهدا(ع) برای چه قیام کرد و رهاورد آن چه بود.
وی افزود: قرآن آمده که جامعه را به مقام والای انسانیت برساند؛ در سوره مبارکه انفال، آیه ۲۴ فرمود«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اسْتَجِيبُوا لِلَّهِ وَلِلرَّسُولِ إِذَا دَعَاكُمْ لِمَا يُحْيِيكُمْ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يَحُولُ بَيْنَ الْمَرْءِ وَقَلْبِهِ وَأَنَّهُ إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ؛ اى كسانى كه ايمان آوردهايد، چون خدا و پيامبر شما را به چيزى فرا خواندند كه به شما حيات مىبخشد، آنان را اجابت كنيد و بدانيد كه خدا ميان آدمى و دلش حايل مىشود و هم در نزد او محشور خواهيد شد»؛ بنابراین درست است که پزشکی و معیشت و آداب و رسوم سهم تعیینکننده دارند، اما مهم رسیدن انسان به مقام فرشتگی است که اگر مسجود آنها نشد، همسنگ آنها شود.
این مفسر قرآن بیان کرد: پیامبر(ص) تلاش کرد عدهای را به حیات عقلانی برساند و جامعه عقلانی ایجاد کرد، گرچه عدهای خود و دیگران را محروم کردند؛ امام علی(ع) هم این راه را ادامه داد و موفق شد؛ امتی که گرفتار سقیفه و نهروانیان و مارقین و قاسطین و ناکثین بودند، به خاطر کوشش امام علی(ع) تربیت شدند، آن هم در شرایطی که در نامه مالک آمده است وقتی من این سمت را پذیرفتم که دین در اسارت دیگران بود؛ «یا مالک ان هذا الدین کان اسیرا فی ایدی الاشرار یعمل فیه بالهوی ...»؛ من قیام کردم و دین را از اسارت اشرار بیرون آوردم.
مردم غدیری و عاقل ستون دین هستند
وی تأکید کرد: بنابراین عدهای که به حیات عقلانی راه یافتند، سعی میکنند عقلانی فکر کرده و زندگی کنند. مردمی که اهل بیتی و غدیری فکر میکنند، ستون دین هستند؛ این تعبیر در مورد نماز و نمازگزاران راستین هم گفته شده است؛ کسانی که نماز را اقامه میکنند، ستون دین هستند؛ امام علی(ع) فرمودند: «ان عماد الدین و جماع المسلمین و ...». در مورد مردمی که سقفی فکر میکنند هم فرمود: «اشباح الرجال و لا رجال»؛ پس مردمی ستون دین هستند که جز به آیه«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اسْتَجِيبُوا لِلَّهِ وَلِلرَّسُولِ إِذَا دَعَاكُمْ لِمَا يُحْيِيكُمْ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يَحُولُ بَيْنَ الْمَرْءِ وَقَلْبِهِ وَأَنَّهُ إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ»نیاندیشند.
وی اضافه کرد: در مورد امام حسین(ع) هم داریم که: «و بذل مهجته فیک لیستنقذ عبادک من الجهاله و حیرة الضلاله»؛ اگر بخش عقلانی و علمی عملی جامعه تأمین شود، آن جامعه ستون دین است و سالار شهیدان جان داد تا جهل و سفاهت و بیخردی و بیتقوایی را طرد و جامعه را عاقل و عالم کند. این مردمی که از گزند جهالت رهیده و از آسیب سفاهت آزاد شوند، ستون دین هستند و میتوانند به حیات فرشتگی برسند.
استاد سطح خارج حوزه علمیه اظهار کرد: اکنون در آستانه محرم ۱۴۴۳ هستیم؛ سالار شهیدان(ع) مخصوصاً این ایام را با خون و جان و فرزندانش فروغ بخشید و جامعه را نورانی کرد؛ وظیفه مبلغان و اهل بنان و بیان این است که هم خودشان در این راه قدم بردارند و هم جامعه را زنده نگه دارند و ستون دین بکنند. امام علی(ع) در نامه به مالک فرمود: مردم ستون دین هستند؛ قرآن و عدل و حق هم اینچنین هستند. لذا هدف والای سیدالشهدا(ع) این بود و به آن رسید.
وی افزود: از امام سجاد(ع) پرسیدند در این صحنه نابرابر چه کسی پیروز شد، فرمود: ما؛ اگر خواستید ببینید چه کسی پیروز شد، ببینید در اذان نام چه کسی برده میشود و نام پیامبر و علی(ع) است که ما را پیروز کرد. امیرالمؤمنین(ع) فرمودند اگر شما سقفی فکر کرده و غدیری نیاندیشید، گرفتار قیاصره روم و اکاسره ایران خواهید شد؛ اینها کاری کردند که امامزادگان از اصل و اسب بیافتند و اصحاب دبر و وبر شوند. امام علی(ع) در قاصعه فرمود که فرزندان انبیای ابراهیمی را همین قیاصره دبر و وبر(ساربان و چهارپادار) کردند، در حالی که قرآن کریم از آنها تکریم کرده است.
آیتالله جوادی آملی ادامه داد: کسانی میتوانند حسینی باشند که حسینی بیاندیشند و عمل کنند؛ امام حسین(ع) افرادی را همراه برد که نقد علمی و عملی نداشتند، وقتی فردی به امام(ع) گفت که من حاضرم کمک مالی کنم، اما نمیتوانم حضور داشته باشم، امام حسین(ع) حرفی زد که فقط میتواند از حنجره حسین بن علی(ع) صادر شود؛ امام مظهر تام ذات اقدس اله است؛ حرفی که خدا در اداره جهان زده و در تدبیر نظام سپهری کرده است، حسین بن علی(ع) گفت؛ خدا فرمود در صدر و ساقه عالم و از سماوات و ارضین، فرشتگان و کارگزاران این نظام فراوان هستند و همه مجاری قدرت خدا هستند و نه تفویض و نه جبر در کار است؛ امام حسین(ع) هم به آن فرد از چنین جایگاهی سخن گفت.
بیراههروندگان زیر پرچم حسین(ع) جایی ندارند
وی افزود: خداوند فرمود من معاضدی که بیراهه برود یا راه دیگران را ببندد ندارم؛«وَمَا كُنْتُ مُتَّخِذَ الْمُضِلِّينَ عَضُدًا»؛ وجود مبارک حسین(ع) هم در بین راه فرمود«وَمَا كُنْتُ مُتَّخِذَ الْمُضِلِّينَ عَضُدًا»؛ در کربلا احدی که بخواهد بیراهه برود، وجود ندارد و من چنین کسی را به عنوان یار و یاور نمیگیرم؛ این حرف آنقدر بلند است که غیرمعصوم(ع) به خودش اجازه چنین حرف زدن نمیدهد، ولی امام حسین(ع) با صراحت این را خطاب به آنان فرمود.
نویسنده تفسیر تسنیم اضافه کرد: امام سجاد(ع) در پرتو چنین حرکت و منشی فرمود که ما پیروز شدیم و نبوت و اذان و اقامه و ولایت و امامت را زنده کردیم و برگشتیم. در اینجا روشن میشود که امام راحل با این سرمایه قیام کرد و موفق شد و دفاع هشت ساله با این سرمایه موفق شد و جبههها را مرثیه یا حسین و یا حسین اداره کرد و آنچه این ملت را ستون دین کرد، کربلای حسین بن علی(ع) بود.
آیتالله جوادی آملی گفت: بنده ضمن عرض ارادت به واعظان و مبلغان و سخنرانان عرض میکنم مقصد و مقصود و هدف این است و ما باید با قلم و بیان و سخنرانیمان «بذل مهجته...» را زنده کنیم و هدف والای آن حضرت(ع) را به طرزی احیاء کنیم که در قیام و قعود و دستگاه عزاداری و اهداف سخنرانی ما، در مباحث اجتماعی و سیاسی «و ما کنت متخذی المضلین» ساری و جاری باشد تا این نظام به وجود مقدس امام زمان(عج) و صاحب اصلی انقلاب تقدیم شود.