>

143
نسيم حديث

در اين حديث نيز شاهد توصيه اى گران بها از امام باقر عليه السلام هستيم . امام باقر عليه السلام ، محمّد بن مسلم را به نكته اى متوجه مى سازد كه مى توان آن را سبب بسيارى از غفلت ها دانست و آن چيزى جز فريب كارى ديگران و گول خوردن انسان نيست . گاه انسان قدم در راه مى نهد و مسيرى را هم مى پيمايد ، اما با ستايش بيش از حدّ رهزنان طريقت ، فريفته تزيين شيطان مى شود ، به خود مى بالد ، از پيشرفتش خشنود مى شود و در همان جا و در ميانه راه مى ايستد و از طىّ طريق مى ماند؛ چرا كه « الاعجاب يمنع من الازدياد ۱ ؛ خودپسندى ، مانع افزايش [ فضايل ] است» . گاه نيز شادى هاى زندگى ، سرگرمى دنيا و اغفال ديگران ، ما را از مقصد خود غافل مى سازد و اطرافيان غفلت زده ، بر غفلت ما مى افزايند و ما را از راه به در مى برند . هشدار امام باقر عليه السلام در اين دو ناحيه است . امام به محمّد بن مسلم مى فرمايد :
مردم تو را فريب ندهند كه جزاى عمل هر كس به خود او و نه ديگرى مى رسد .۲
نمى توان روزها را به بطالت گذراند و ساعتى با اين و لختى با آن بود و در پايان ، انتظار پاداش داشت . ما را نگهبانى سخت بينا و بيدار همراه است كه نيك و بد ما را به شماره مى آورد و چيزى از او فوت نمى شود . و اين تنها انذار نيست كه بشارت هم است؛ زيرا كوچك ترين كار نيك ما هم در خزانه نور او انباشته مى شود و از اين رو ، نمى توانيم چونان غافلان ، آنها را بى فايده بخوانيم و اهميتى به آنها ندهيم ؛ زيرا يك يك اين كارهاى نيك و خُرد به گاه حساب و در روز معاد ، چشم ما را روشنى مى بخشد و راه بهشت را براى ما روشن مى دارد . كوچك ترين كار نيك ما ، كار زشت ما را مى زدايد و كمترين قطره نيكى ، جان زنگار گرفته از گناه ما را مى شويد ؛ هر چند اين زنگار ، سخت و كهنه باشد . اين حديث هم مانند ديگر تعاليم امامان عليهم السلام برگرفته از قرآن است : « إِنَّ الْحَسَنَـتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّئاتِ » . ۳

1.نهج البلاغة ، ترجمه دكتر شهيدى ، حكمت ۱۶۷ .

2.علل الشرائع ، ج ۲ ، ص ۵۹۹ ، ح ۴۹.

3.سوره هود ، آيه ۱۱۴ .


نسيم حديث
142

انسان مى اندازد و او را از جهالت ها و تعرّض هاى نابه جاى ديگران محفوظ مى دارد و به گفته سعدى :

تو را خامشى اى خداوند هوشوقارست و نا اهل را پرده پوش
اگر عالمى ، هيبت خود مبروگر جاهلى ، پرده خود مدر

حديث 5

الإمام الباقر عليه السلام : يا محمّد بن مسلم، لا يغرّنك الناس من نفسك، فإنّ الأمر يصل إليك دونهم ، و لا تقطعنّ النهار عنك كذا و كذا ، فإنّ معك من يحصى عليك ، و لا تستصغرنّ حسنة تعملها ، فإنّك تراها حيث تسرّك ، ولا تستصغرنّ سيّئة تعمل بها ، فإنّك تراها حيث تسوءك ، و أحسن ، فإنّى لم أرَ شيئاً قطّ أشدّ طلباً و لا أسرع دركاً من حسنةٍ مُحدَثَةٍ لذنبٍ قديم؛۱ امام باقر عليه السلام : اى محمّد بن مسلم ! مردم فريبت ندهند كه مسئوليت كارهايت به خودت متوجه است و نه به آنها . عمرت را به كارهاى بيهوده نگذران ؛ زيرا با تو كسى هست كه كارهاى روزانه تو را احصا مى كند . هيچ كار نيكى را كوچك مشمار؛ زيرا آن را در جايى مى بينى كه تو را خشنود سازد ، و هيچ كار زشتى را نيز كوچك مشمار كه آن را در جايى خواهى ديد كه تو را اندوهگين كند . نيكى نما كه من چيزى را نديدم كه در پى چيزى باشد و به سرعت نيكى در پى بدى ، به آن برسد .

شرح

محمّد بن مسلم ، از بزرگ ترين راويان حديث است . او در محضر امام باقر و امام صادق عليهماالسلام سال ها حديث آموخته و هزاران مرواريد درخشان را از ميان صدف هاى پاك درّ آفرين امامان عليهم السلام استخراج كرده است . هر دو امام همام به او توجهى خاص داشته و همواره مراقب وى بوده اند .

1.وسائل الشيعة ، ج ۱ ، ص ۱۱۷ ، ح ۲۹۲ از علل الشرائع ، ج ۲ ، ص ۵۹۹ ، ح ۴۹ عن محمّد بن موسى ، عن السعد آبادى ، عن أحمد بن أبي عبد اللّه ، عن عبد العظيم بن عبداللّه الحسني ، عن ابن أبيعمير ، عن عبد اللّه بن الفضل ، عن خاله محمّد بن سليمان ، عن رجل . گفتنى است نسخه فعلى علل الشرائع مصحف است و ازاين رو ، ما از وسائل كه نسخه درست را در دسترس داشته است نقل كرديم . ر . ك : ثواب الأعمال ، ص ۱۳۴؛ الأمالى ، شيخ مفيد ، ص ۱۸۱ ؛ الزهد ، ص ۱۶ .

  • نام منبع :
    نسيم حديث
تعداد بازدید : 64446
صفحه از 369
پرینت  ارسال به