به در آيد و با حسنات و ثمرات و حجّى مقبول و مبرور باز گردد و نور حج را در قلب و روح خود براى هميشه روشن نگاه دارد ، ولى افسوس كه اين نور با اولين گناه ، به خاموشى مى گرايد و سايه معصيت ، پرتو نورانى اين عبادت بزرگ را از نور افشانى باز مى دارد. امام صادق عليه السلام اين خطر را گوشزد كرده و بدان هشدار داده است ، امام مى فرمايد :
الحاجّ لا يزال عليه نور الحجّ ما لم يلمّ بذنب؛^۱
و هم از اين روست كه به پيروان خود دستور داده اند پيش از آن كه حاجيان و عمره گزاران ، آلوده گناه شوند ، به ديدارشان بشتابيد تا بهره اى از اين نور و مغفرت و رحمت خداوندى ببريد. ^۲ اين در حقيقت همان تقوا و دورى از معصيت است كه در همه مراحل سفر و پس از آن نيز بايد رعايت شود .
علاوه بر اين سفارش عام ، به بعضى از گناهان كه احتمال ابتلاى دوباره به آنها پس از بازگشت ، بيشتر وجود دارد ، اشاره شده است. يكى از آنها ، بازگو كردن عيب ها و خطاهاى سرزده از همسفران است. به هنگام شرح ماجراهاى پيش آمده درسفر و يا درد دل كردن از سختى ها و آزارها ، سفره دل باز مى شود و سخن با غيبت و گاه تهمت آلوده مى گردد. در بعضى موقعيت ها ، نيز رازهاى همراهان را كه معمولاً در سفر و ضمن خطرات آن براى ما گشوده مى شود ، افشا مى كنيم و آبرو و اعتبار آنان را لكّه دار مى سازيم كه اين كار برخلاف امانت و مروّت است. دليل هاى فراوانى بر حرمت اين كار داريم كه در ابواب مربوط به مجلس و مسافرت آمده است ، ^۳ حتى در بعضى روايات ، گزارش نيكى ها را نيز نهى كرده اند كه شايد وجه آن ، ايجاد حريم براى نيفتادن به كار حرام باشد. متن حديث چنين است :
ليس من المروءة أن يحدّث الرجل بما يلقى فى سفره من خيرٍ أو شرّ ؛^۴از جوانمردى به دوراست كه انسان هرچه رادر سفر ديده، از خوب و بد، بازگويد.

به مكه كه آمديم، دوستانم به طواف رفتند و مرا وانهادند تا وسايل آنها را حفظ كنم. امام فرمود: اجر و پاداش تو بيشتر است.
مرازم بن حكيم همين ترديد را نسبت به اعمال مسجد النبى از همراهش در مدينه نقل مى كند ، تا اين كه امام صادق عليه السلام او را از حكم مسئله با خبر مى كند و وظيفه اخلاقى اش را به او نشان مى دهد. او مى گويد :
زاملت محمّد بن مصادف، فلمّا دخلنا المدينة اعتللت، فكان يمضى إلى المسجد و يدعنى وحدى، فشكوت ذلك إلى مصادف، فأخبر به أبا عبد اللّه عليه السلام فأرسل إليه: قعودك عنده أفضل من صلاتك فى المسجد؛^۱من به همراه محمّد بن مصادف وارد مدينه شدم. او به مسجد مى رفت و مرا تنها مى گذارد. از او به پدرش گله كردم و او اين را به امام صادق عليه السلام اطلاع داد. امام بدو پيام داد: نشستن تو در كنار او، بهتر و برتر از نماز در مسجدالنبى است.
اهميت اين دو فرمان اخلاقى ، هنگامى روشن مى شود كه ثواب و اجر طواف در مسجدالحرام و نماز در مسجد النبى را بدانيم. بر طبق روايات فراوانى كه شيعه و اهل سنت نقل كرده اند ، نماز در مسجد النبى از همه مساجد ديگر به جز مسجد الحرام برتر است. پاداش نماز در مسجد پيامبر صلى الله عليه و آله را هزار ، ده هزار و حتى پنجاه هزار برابر نماز در مساجد ديگر نقل كرده اند و نماز در مسجد الحرام را صد هزار برابر . ^۲ و ثواب طواف و نماز طواف در مسجد الحرام ، ثبت شش هزار حسنه و محو شش هزارگناه و ترقّى به همين مقدار درجه و برآورده شدن همين تعداد حاجت است. ^۳

گناه نكردن پس از بازگشت

حفظ نتيجه عمل و بهره بردارى از ثمرات كارهاى نيك ، گاه سخت تر از خود آن كار است. زائر با مراقبت از رفتار خود و آموختن درست مناسك ، مى تواند از عهده حج و اعمال آن