جلاى رنج
مصيبت ، سنّت قطعى خداوند در زمين است. ما خاكيان ، در سختى آفريده شده ايم ۱ و جوهره جان ما ، بايد جلاى رنج را براى صيقل يافتن تحمّل نمايد. خداوند در جاى جاى كتابش به اين مسئله اشاره كرده و مصيبت هاى امّت هاى پيشين و رسولان بزرگ خود را در پيش ديد ما قرار داده است. در آيه 155 سوره بقره ، گونه هاى مصيبت را نام برده و به شكيبايان بشارت داده است:
«وَلَنَبْلُوَنَّكُم بِشَىْ ءٍ مِّنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِّنَ الْأَمْوَ لِ وَ الْأَنفُسِ وَ الثَّمَرَ تِ وَبَشِّرِ الصَّـبِرِينَ» ؛
و قطعا شما را به چيزى از [ قبيل ] ترس و گرسنگى و كاهشى در اموال و جان ها و محصولات مى آزماييم؛ و شكيبايان را مژده ده.
شكيبايى و تحمّل ، از لوازم زندگى در اين فضاى پر مصيبت است و امامان هستى شناس ما عليهم السلام ، ره نمودهاى فراوانى را براى پيروانشان به يادگار نهاده اند تا از اين آزمون بزرگ ، صابر و بشارت گيرنده به درآيند. ما اين رهنمودها را بر اساس مرحله و زمان مناسب كاربرد آنها ، به سه دسته تقسيم مى كنيم :
الف. جلوگيرى از افزايش تنيدگى.
ب. كاهش تنيدگى.
ج. مهار كامل.
هر يك از اين مراحل ، روش هاى متعددى دارند كه از دل روايات استخراج شده اند. پيش از پرداختن به آنها ، ذكر اين نكته لازم است كه مصيبت در اين نوشتار ، اعم از مصيبت هاى مالى و جانى و صدمه هاى روحى است و به تعبير روايت نبوى: « كل شى ء ساء المؤمن۲؛ يعنى هر چيز كه روح مؤمن را بيازارد» ، از پاره گشتن بند كفش و لباس تا از دست دادن همه دارايى ، عزيزان و فرزندان.