مناظره از منظر دين
چكيده
گفتگو، در فرهنگ انسانى جايگاه ويژه اى دارد و از اين رو، دين اسلام به عنوان يك آيين فرهنگ ساز، به آن نظر داشته و بدون آن كه به ردّ كامل آن بپردازد، شرط ها و آداب خاصّى را براى آن قرارداده است. اين شروط، چنان مهم هستند كه اگر گفتگو كننده قادر به رعايت آنها نباشد، از گفتگو نهى مى شود.
بر اين اساس، گفتگوهاى برون دينى و درون دينى، به دو گونه كلى جدال أحسن و زيبا و جدال و مراء نازيبا تقسيم بندى مى شود. در ادامه مقاله، تقسيم بندى هاى ريزترى نيز بر اساس هدف مناظره گر، مخاطب گفتگو و شخص به ميدان مناظره قدم نهاده، با توجه به روايات مى آيد. در بخش پايانى، آداب ايجابى و سلبى مناظره، به ترتيب اهميت بيان شده است، آدابى مانند پيروى از علم، نقد گفته و نه گوينده، پشت گرمى به حقيقت، بهره گيرى از قرآن و سنّت، و راستى و درستى. آداب سلبى نيز، در بخش آسيب شناسى مناظره و با عنوان هاى پيروى از گمان، تعصب ولجاجت، تقليد، هواپرستى، خشم و پشت گرمى به باطل آمده است.
كليد واژه ها : جواز مناظره، آداب مناظره، گونه هاى مناظره، جدال أحسن، مراء و كشمكش، آسيب شناسى مناظره.
معناى مناظره ۱
مناظره ، جدال و مجادله ، مراء ، حوار و تحاور و نيز الاحتجاج و مكابره ، واژه هاى گوناگونى هستند كه در قرآن و حديث و فرهنگ دينى ما ، هر يك بر گونه اى گفتگو