4 . پارسايى دروغين
همان گونه كه منافق ، تنها از علم ، اصطلاحات و پوسته آن را فرا گرفته و آن را تنها به زبان مى آورد ، ورع و تقواى او نيز در مرحله ادّعا و حرف مى ايستد و به جوارح و جوانح و عملش سرايت نمى كند. به گفته شيواى امام على عليه السلام : «پارسايى منافق ، جز در زبان او نموار نمى شود» . ۱ حال آن كه ورع مؤمن ، در عملش آشكار است. ۲
وقتى ورع ، برخاسته از دين ، و تابعى از آن باشد ، روشن است كه منافق ورع ندارد؛ زيرا او دين ندارد. امام به اين نكته هم تصريح كرده است:
ورع الرجل على قدر دينه؛۳ورع مرد، به اندازه دين او است.
5 . دنياطلبى
دنياطلبى با چهره ها و نمودهاى گوناگون ، همواره و همه جا آفت دين و ديندارى است. اين معنا ، آن چنان مسلّم و مبرهن است كه نيازى به استدلال ندارد و شواهد و آيات و روايات ، چنان فراوانند كه انتخاب يكى از ميان آن همه ، دشوار مى نمايد ، ۴ اما آنچه به بحث منافق و ويژگى او مربوط است ، دنياطلبى به بهانه امور اخروى است كه زشت ترين و زيانبارترين و خطرناك ترين گونه دنياطلبى است.
مولاى متّقيان ، از اين خصلت منافقان خبر داده و ما را از درغلتيدن به دام آن ، برحذر داشته است:
كار آخرت را وسيله دنيا طلبى، و دنياى زودگذر را بر آخرت ترجيح مده كه اين ، خصلتِ منافقان و خوى بى دينان است. ۵
1.غرر الحكم ، ج ۶ ، ص ۲۴۱ ، ح ۱۰۱۳۰.
2.همان ، ج ۶ ، ص ۲۴۱ ، ح ۱۰۱۲۹.
3.همان ، ج ۶ ، ص ۲۲۳ ، ح ۱۰۰۶۷.
4.ر. ك : ميزان الحكمة ، عنوان ۱۶۱ ، مدخل الدنيا ، ابواب ، ۱۲۲۱ ، ۱۲۲۲ و ۱۲۲۵ ؛ غرر الحكم ، ج ۲ ، ص ۵۳۲ ، ح ۳۵۱۸ (إنّ الدنيا لَمفسِدَةُ الدين ومسلِبَةُ اليقين وإنّها لَرَأسُ الِفتَنِ وأَصلُ المِحَنِ)
5.غرر الحكم ، ج ۶ ، ص ۳۳۳ ، ح ۱۰۴۰۵.
